Çukurova Isıdan Yeni bir Teknoloji : Radyant Isıtma Sistemleri

Ömer Cihad VARDAN
Elektrik Mühendisi

Ülkemize doğal gazın gelmesi birçok yeni konuyu da berabe­rinde getirmiştir. Bunlardan birisi de son günlerde adını sıkça duyduğumuz radyant (kızıl ötesi ışıl) ısıtma sistemleridir.

Radyant ısıtma sistemleri aslında 'radyan soba' ve 'açık alevli sistem­ler' diye daha önceleri ülkemizde kullanılmaya başlanmıştı. Fakat bun­lar daha ziyade noktasal veya evsel ısıtma amacıyla kullanılan ve ka­talitik olarak da adlandırılan sis­temlerdir. Doğal gazın girişi ve LPG (likit pet­rol gazı)nın yaygınlaşması artık ısı­tılması zor olan büyük alanların (hangar, fabrika, otomobil ve otobüs servis istasyonları, depo, ambar vb.) ısıtılmasında düşük şiddetli 'low in-tensity' radyant sistemlerinin ülke­mizde kullanılmaya başlanmasına sebep oldu. Çukurova Isı Sistemleri San. ve Tic. Ltd. Şti. 1991 yılınım ilk çeyreğinde bu konuda dünya lideri olan Roberts-Gordon, Inc. ile anlaşarak bu tekno­lojinin ülkemize girmesini sağladı. Roberts-Gordon, Inc. ABD'de Buffalo ve Kanada'da Grimsby kentlerinde iki fabrikası ve İngiltere'de Bognor Regis kentinde Avrupa bürosu bu­lunan, DINES INDUSTRIES GROUP'a bağlı bir Amerikan firma­sıdır. 1950'li yılların sonlarından bu yana radyant ısıtma sistemlerinin ön­cülüğünü yapmış ve konusunda ha­len lider olmaya devam eden Ro­berts-Gordon, bugün ABD ve Kanada'ya ilaveten Avrupa'da mümessil­liklerle temsil edilmekte olup, İngil­tere'den Türkiye'ye kadar birçok ül­kede ürünleri pazarlanmaktadır.

Ülkemizde Çukurova Isı Sistemleri olarak faaliyet göstermekte olduğu­muz 2 yıl zarfında son derece aktif bir çalışma temposu içinde 27 deği­şik firmaya girmiş ve irili ufaklı ol­mak üzere 200 m2,den 18.500 m2'ye kadar çok değişik tatbikatlar yapmış bulunmaktayız. Bu kısa dönem içinde Roberts-Gordon, Inc. firmasının, Co-Ray-Vac, EconoVAv, ve Vantage II radyant ısıtma sistemle­riyle ısıttığımız toplam alan (de­vam eden işler hariç) 100.000 m2'nin üstündedir.

Bu referanslara sadece birkaç örnek olarak Bursa Tofaş'ın 18.500 m2, Gebze Organize Sanayi Bölgesinde Gazal'ın 11.000 m2, Adapazarı'nda Türkiye Vagon San. A.Ş. (Tüvasaş/'ın 20 m yükseklikte 11.000 m2, Çayırova Sarkuysan'ın 6.300 m2, Bursa'da Mako'nun 5.600 m2 ve Farba'nın 3.600 m2 fabrika alanlarını gösterebiliriz. Halihazırda yapılmakta olan işler arasında da Ankara Sincan'da 18.500 m2'lik Arçelik Bulaşık Makinası Fabrikasını, Adapazarı'nda 10.800 m2'lik Tırsan Treyler Fabri­kasını, Gebze Organize Sanayi Böl­gesinde 4.500 m2'lik Arfesyan Fren San. Fabrikasını, Çan'da 4.000 metrekarelik Çanakkale Seramik Kalevit Fabri­kasını ve Eskişehir'de 3.000 m2'lik Arıkan Kriko San. Fabrikasını sayabiliriz.

NİÇİN ROBERTS-GORDON RADYANT ISITMA SİSTEMLERİ?

Bu kadar kısa zamanda hiç de önem­senmeyecek rakamlara ulaşmanın açıklaması; Çukurova Isı ortak ve personelinin özverili çalışması ve radyant ısıtma sistemleri konusuna son derece hakim olmaları ve pazar­ lamakta oldukları Roberts-Gordon ekipmanlarının dünyada en güvenilir ve en kaliteli ürünler olmasıdır. Yukarıda sadece bir kısmı sayılan firmalar tarafından memnuniyetle kullanılan bu sistemler hakkında şu bilgileri verebiliriz:

Co-Ray-Vac,   EconoVAC ve Vantage II olarak bütün dünyada ol­duğu gibi Türkiye'de de pazarlanmakta olan Roberts-Gordon, Inc. ürünlerinin herbirinde çalışma prensibi basit olarak radyant boruların içinde doğal gaz veya LPG'nin yakıl­ması ve bu yanmış gazların tüm sis­tem boyunca vakum pompası tarafın­dan emilip dışarı atılması şeklinde tarif edilebilir. Isınma ise bu radyant boruların 350-550°C'lere kadar ısınıp dışarıya neşrettikleri elektromanyetik dalgalarla (enfraruj ışınlarla) olmak­tadır.

Boruların üzerindeki reflektörler yu­karıya gelen ışınları aşağıya yön­lendirirler. Bu ışınlar insanlara ci­simlere çarptıkları an ısı enerjisine dönüşürler.

Radyant ısıtma sistemleriyle neşredi­len ışınlar havayı ısıtmaksızın direk olarak insanları, objeleri, duvarları, yeri (tabanı) ısıtırlar, ortamın havasının ısınması ise, ısı­nan cisimlerin dışarıya saldıkları enerji ile olmaktadır. Bu nedenle radyant sistem ile ısıtılan mekanlar­daki hava sıcaklığı insanların hisset­tiği konfor sıcaklığından veya cisim­lerin üzerindeki sıcaklık derecelerin­den 3-5 °C daha düşüktürler. Bu da arzu edilen konfor seviyesinin daha düşük ortam sıcaklıklarında el­de edilmesi demektir ki ortam ha­vasının direk ısıtıldığı konvansiyonel ısıtma sistemlerine nazaran bu büyük bir avantajdır. Çünkü rad­yant sistemler daha düşük bir sı­caklık farkını karşılamaya çalış­maktadırlar. Ayrıca radyant ısıtma sistemleri ısıtı­lacak alan içine direk monte edilebil­melerinden ötürü, ısı enerjisi bu alan içinde üretilir ve sarf edilir. Buna mukabil konvansiyonel sistemlerde bir kazan dairesinde üretilen enerji ısıtılacak alana taşınmalıdır. Bu şe­kilde % 15-20 taşıma kayıpları oluşmaktadır.

Radyant sistemlerin kullanıldığı me­kanlarda insan seviyesinde ve çatıda­ki hava sıcaklıkları ölçüldüğünde arada sadece 1-2 °C fark olduğu or­taya çıkacaktır.

Halbuki ortam havasının ısıtıldığı sistemlerde insanların çalıştığı yerde 18°C'yi ele edebildiğimiz zaman çatı seviyesindeki sıcaklık binanın yük­sekliğine bağlı olarak 28-30°C'ye ka­dar çıkabilmektedir. Bu nedenle aşağıyı istenen sıcaklıkta tutabilmek için sistemler devamlı ça­lıştırılacak ama asıl sıcaklık çatı se­viyesinde oluşacaktır. Bu da konvan­siyonel sistemin daha fazla yakıt sarfetmesine sebep olan başka bir faktördür. Radyant ısıtma sistemlerinin termos­tat kontrollü olarak kumanda edile­bilmeleri nedeniyle istenen konfor seviyesine ulaşıldığında sistemler otomatik olarak durmaktadırlar. Bu da sistemlerin boşuna çalışmasını önleyerek büyük bir enerji tasarrufu­na yol açmaktadır. Ayrıca radyant ısıtma sistemleri bü­yük bir alan içinde bölgesel sıcaklık kontrolüne de imkan vermektedirler. Örneğin; mesaiye kalma durumunda sadece bu bölümdekilerin ısıtılması gibi. Bu da alanın tamamının ısıtılmasıyla mukayese edildiğinde büyük bir avantaj olmaktadır. Yukarıda sayılan bu 5 faktörün bir araya gelmesi neticesinde binanın şekline ve ısıtma gereklerine bağlı olarak % 50'lere varan ve bazen aşan oranlarda yakıt tasarrufu söz konusudur. Ayrıca radyant ısıtma sistemlerinin yıllık bakım maliyetlerinin yok denecek kadar az ve bakım işlerinin son derece kolay olması konvansiyonel sistemlere karşı başka bir tercih ne­deni olmaktadır. Radyant ısıtma sistemleri çalıştığı ortamda elektromanyetik dalgalarla ısıtma yaptığından konvansiyonel sistemlerdeki üflemeden oluşan toz, pislik vb. insanları ve hassas makinaları rahatsız eden bir ortam sözkonusu değildir. Ayrıca yerlerin, alet ve teçhizatın ılık ve kuru, çalışılan ortamın homojen olarak ısıtılmış olması kış aylarında hastalanma oranını ve dolayısıyla de­vamsızlığı düşürmektedir. Böyle bir ortamda hiç kimse üşümekten ve üşüdüğü için de ellerinin tutamadı­ğından veya hastalandığından şika­yet edememektedir.

SONUÇ

Netice olarak radyant ısıtma sistem­lerini burada sayılan ve daha sayılamayan başka avantajlarını firmalara iyi bir şekilde izah edebilmiş olma­mızdan dolayıdır ki başta KOÇ HOLDİNG firmaları olmak üzere birçok değerli firma Çukurova Isı'dan, Roberts-Gordon radyant ısıt­ma sistemlerini seçmişler ve en önemlisi seçmeye ve zevkle kullan­maya devam etmektedirler. Bizler de Çukurova Isı Sistemleri olarak Sayın Firmalara en iyi hizmeti verecek şekilde teknik kadromuzu oluşturmuş bulunmaktayız. Sistemlerin ilk proje tasarımından montajına, satıştan satış sonrası tek­nik servis ve bakımlarına kadar her alanda Sayın firmalara hizmet edebilmeyi kendimize şiar edinmiş durumdayız. Böylece ülkemize yeni giren bir teknolojinin hiçbir kimse tarafın­dan istismar edilmeksizin sakat bir şekilde doğmasını ve gelişmesini önlemek ve zaten enerjiyi çok pa­halı kullanan ülkemizin ekonomisi­ne bir nebze fayda sağlayabilmek arzusundayız.