Islak Kondenserli Hava Soğutmalı Klima Cihazları
Günümüzde kullanımı yaygınlaşmakta olan hava soğutma kondenserli klima cihazlanndaki verim artışı sağlanması için araştırma ve gelişmeler artarak devam etmektedir. Özellikle klimadaki öncü sektörüyle ABD’li (Amerika Birleşik Devletleri’nde) bazı üreticiler yıkayıcılı (ıslak kondenserli=evaporative soğutmalı) ürünlerini pazara sürmektedirler. Bunun için;
Çatı tipi klima cihazları ile (rooftop units) Paket tipi su soğutucular (water chiller) tercih edilmektedir. Genel olarak hava kaynaklı kondenserli cihazlarda. Soğutma tesir katsayısı (COP) yaklaşık olarak 2.5 - 2.9 iken, yıkayıcılı cihazlarda bu değer 3.5 ile 4.25’lere kadar çıkabilmektedir. Bu yeni buluşla, enerji tüketiminde %20-40’lar seviyelerinde düşüşler sağlanabilmektedir. Gerek enerji maliyetlerinin düşürülmesi ile, gerekse az enerji tüketerek çevreye daha saygılı yaklaşımın gereği olarak verimli tipteki bu tür cihazların dikkatle irdelenmesi gerektiğini düşünüyorum. Tüm sektörel firmalarımızın (tasarım, imalat, uygulama firmaları ile üniversitelerimiz) bu gelişimi ülkemizde yaygınlaştırmak için çaba sarfetmeleri ve örnek uygulama sonuçlarını değerlendirmeleri gerekmektedir. Yıkayıcılı (ıslak kondenserli) klima cihazlarının en önemli dezavantajı, su tüketimi maliyeti ile kondenser devresindeki korozyon problemidir. Dolayısıyla paket tip bu cihazların tasarımında korozyon önlemi için iki ana tasarım kriteri dikkate alınmalıdır.
Klima cihaz kondenser devresindeki malzeme kullanımında neme daha dayanımlı malzemelerin (AISI 304 paslanmaz saç, bakır, plastik, alüminyum, vb.) kullanımı, fıskiyeleme (yıkayıcı) suyunun arıtımı için, paket klima üzerinde kimyasal arıtma ünitelerinin, entegre olarak (veya ayrıca su devresi üzerinde) tasarlanması gereklidir.
Yıkayıcılı (ıslak kondenserli) klima cihazlannın en önemli avantajı, sistem soğutma ihtiyacına bağlı olarak fıskiyelerne suyunun kontrollu bir sistemle gerektiğinde uygulamasıdır. Ayrıca su devresindeki arıza durumunda bile, cihazın standart hava soğutmalı sistemlerdeki şartlarda (daha düşük verimle) hizmetini sürdürebilmesidir. Özellikle bu avantajından dolayı; Su soğutmalı su soğutucu (chiller) ile soğutma kulesi tipindeki klasik çözümleri devre dışı bırakabilecek özelliktedir.
Sonuç olarak ifade etmek gerekirse, tüm hava soğutmalı cihazlarda ıslak kondenser (yıkayıcılı) sistemin kullanılması hedeflenmeli diye düşünüyorum. Özellikle yerli imalat firmalarımızın bu yöndeki çalışmalara katılarak, yoğun rekabet ortamında farklı olma avantajını da yakalamaları mümkün olacaktır.
İrfan Çelimli kipas@kipasklima.com