İç Hava Kalitesi

Bu mahallerdeki iç havanın insan sağlığına uygun olması yaşantımızın daha iyi, çalışma verimimizin daha yüksek olmasını sağlar.

İç hava kalitesinin kabul edilebilir seviyede olabilmesi şu etkenlere bağlıdır:

1. Dış hava kalitesi.

2. Binaların tasarımı.

3. Havalandırma sisteminin tasarımı.

4. Havalandırma sisteminin işletme ve bakımı.

5. Ortamda bulunan ve havayı kirleten kaynakların miktarına ve şiddetine.

İstenen iç hava kalitesinin elde edilebilmesi için, hava içerisindeki kirletici maddelerin oranı standartlarda belirtilen değerlerin altında olmalı ve ortamda bulunan insanların en az %80'inin ortam havasından şikayetçi olmaması gerekmektedir.

İç ortam havasında insan sağlığını bozucu nitelikte ve miktarda kirletici maddeler olmamalıdır. Bu kirletici maddeler gaz, duman, toz ve mikroorganizmalar şeklinde olabilir. Bu maddeler ortama verilen hava içerisinde olduğu gibi bina içerisindeki eşyalardan, yapı malzemelerinden, yüzey kaplamalarından kaynaklanıyor olabilir ve sağlığı bozucu zehirlenme, enfeksiyon ve alerji gibi etkiler gösterebilirler.

Bu yazıda, iç hava kalitesini sağlama yöntemlerinden birisi olan "Havalandırma Debisi Yöntemi" üzerinde duracağız. Bu yöntem, havalandırmanın hangi ortamlar için, hangi debilerde yapılacağını ve havayı şartlandırmanın yollarını belirler.

Havalandırma Debisi Yöntemi'nde:

• dış hava kalitesinin kabul edilebilir sınırlarda olduğunun kontrol edilmesi;

• gerekli durumlarda dış havanın şartlandırılması;

• evlerde, ticari yapılarda, eğitim ve sağlık tesislerinde, endüstriyel yapılarda, ulaşım araçlarında havalandırma debilerinin belirlenmesi;

• içerisindeki kirleticiler tutulduktan sonra geri dönüş havasının bir kısmının ortama tekrar verilerek, dış ortam havasının kontrollü bir şekilde azaltılmasıyla enerji tasarrufunun sağlanması; gibi etkenler dikkate alınarak hareket edilmelidir.

Dış havadaki kirletici madde oranlar: Tablo l'deki değerleri aşmamahdır Eğer dış havadaki kirletici değerleri istenenden yüksek ise kirleticilerin tanecik boyutlarına uygun olan filtreler kullanılarak dış hava temizlenmelidir. Yoğun trafik saatlerinde olduğu gibi, yüksek kirletici seviyelerine ulaşılan dönemlerde, dış hava miktarı ölçümlere bağlı olarak azaltılabilir. Kullanılan herhangi bir mekana Tablo 2'de belirtilen debilerde şartlandırılmış dış hava sağlanıyorsa, iç hava kalitesinin kabul edilebilir olduğu düşünülür. Tablo 2'de çeşitli mahaller için kişi başına veya birim kullanım alanına göre gerekli dış hava debileri verilmiştir. Genellikle, oluşan kirlenmenin mahaldeki insan sayısı ile doğru orantılı olduğu belirlenmiştir. Mahaldeki insan sayısı, Tablo 2'deki değerlerden fazla ise mevcut kişi sayısına göre havalandırma debisi değerleri tespit edilmelidir. Mahaldeki insanlar, C02, su buharı, ve içerisinde tanecikler, mikroorganizmalar bulunan kirleticiler üretirler. Bir mahaldeki CCL derişikliğinin dış havadakine göre fazlalığı 700 ppm'den az ise insanlardan kaynaklanan biyolojik kirleticiler konusunda konforun sağlandığı düşünülür.

Tablo 2'de belirtilen çeşitli mekanlar için dış hava debileri sağlandığında, insanlardan kaynaklanan biyolojik kirlenmenin, taneciklerin, kokuların ve mahallerde rastlanılan diğer kirleticilerin yeterince seyreltilerek, kabul edilebilir iç hava kalitesinin sağlanacağı ön görülmüştür.

Taner Yönet tyonet@imco.com.tr

 

TABLO 1. ABD Çevre Koruma Kurumu, Çevre Havası Kalite Standardı
	Uzun Dönem					Kısa Dönem
Kirletici Cinsi	Derişiklik Ortalaması					Derişiklik Ortalaması
	g/m3		ppm	dönem		g/m3	ppm		dönem
Kükürtdioksit	80		0,03	1 yıl		365	0,14		24 saat
Karbonmonoksit						40.000	35		1 saat
Karbonmonoksit						10.000	9		8 saat
Oksidanlar (ozon)						235	0,12		1 saat
Azotdioksit	100		0,055	1 yıl
Kurşun	1,5		-	3 ay
TABLO 2. Taze Hava Miktarları
Mahal		Kişi Sayısı/lOOm			Dış Hava Miktarı
					Litre/S-kişi			Litre/S-kişi
Ofisler		7			10
Yemek Salonları		70			10
Barlar		100			15
Kafeteryalar		100			10
Mutfaklar		20			8
Ticari Çamaşırhane		10			13
Kuru Temizleme		30			15
Eczaneler		20			8
Banka Şubeleri		5			8
Kopyalama, Baskı								2,5
Berberler		25			8
Güzellik Salonları		25			13
Giyim ve Ev Eşyası								1,5
Beyaz Eşya		8			8
Spor Salonları Seyirci Alanları		150			8
Oyun Salonları		70			13
Tiyatro Salonları		150			8
Sahneler ve Stüdyolar		70			8
Okullar
Derslik		50			8
Laboratuvar		30			10
Kütüphane		20			8
Hastaneler
Hasta Odaları		10			13
Ameliyathaneler		20			15
Fizik Tedavi		20			8
Oteller								L/Soda
Yatak odaları								15
Banyolar								18
Lobi		30			8
Konferans Salonları		50			10
Toplantı Odaları		120			8