Ecodesign - ErP Directive 2009/125/EC Direktifinin Pompa Sektörüne Yansımaları

20 Temmuz 2016 Dergi: Temmuz-2016

Yazan: Halil Kızılhan, Yüksek Makine Mühendisi / Pazarlama Müdürü, ALP Pompa Teknolojileri A.Ş. (ETNA)

Bu çalışmada, Avrupa Birliği’nin “ecodesign ErP directive 2009/125/EC” adlı direktifinin pompa sektörüne yansımaları, direktifin uygulama esasları, frekans kontrollü sistemlerin yaygınlaşma sebepleri ve bu tarz ürünlerin kullanımının yaygınlaşmasının ülkemize yansımaları ele alınmaktadır.

Giriş

Çevre üzerinde olumsuz etkisi olan ürünlerin yaşam döngüsü (life-cycle) baştan sona adım adım incelendiğinde, ürünün hammadde halinden üretime, paketleme, taşıma, kullanım sonrası imha etme ve geri dönüşüm basamakları dahil ortaya çıkan çevresel olumsuz etkinin % 80’i, ilgili ürünün dizayn aşamasında belirlenmektedir. Dolayısıyla ürünün dizayn şartlarına olumlu yöndeki müdahale, çevreye olan olumsuz etkinin azalmasına büyük oranda katkı sağlamaktadır.

1.Daha Akıllı Ürünlerin Kullanımı ile “ecodesign” Yaklaşımının Çevreye Katkısı

Avrupa Konseyi (EC), 2009 yılında enerji kullanan ürünlere (ErP) yönelik olarak çevreye duyarlı tasarım & eco-design kriterlerini belirleyen direktifi (ecodesign ErP directive 2009/125/EC) kabul etti. Bu direktifin amacı; çevreye daha az etki yapan daha akıllı ürünlerin tasarlanıp üretilmesi, enerji kaynaklarının daha verimli kullanılması ve çevrenin korunmasıdır.

Ecodesign direktifinin pompa ürün grubuna yönelik regülasyonları;

Ecodesign ErP directive 2009/125/EC

Enerji kullanan ürünlerin çevre dostu olarak tasarlanmasına yönelik direktif.

22/07/09 tarihli regülasyon EC 641/2009 - ek 11/07/2012 tarihli EC 622/2012

Ürüne entegre ve bağımsız ıslak rotorlu sirkülasyon pompalarının ecodesign kriterlerine dair düzenleme.

22/07/2009 tarihli EC 640/2009 regülasyonu

Elektrik motorları için ecodesign kriterlerine dair düzenleme.

2.Pompalara Yönelik EC 641/2009 – ek EC 622/2012 Regülasyonları

11/07/2012 tarih EC 622/2012 numaralı Avrupa Komisyonu regülasyonu, EC 641/2009 revize edildi, salmastrasız münhasır çalışan sirkülasyon pompaları ve ürüne entegre sirkülasyon pompalarına dair ecodesign kriterlerini düzenlemektedir.

3.EC 622/2012 Numaralı Regülasyonun Uygulama Aşamaları

1 Ocak 2013: Sirkülasyon pompalarının enerji verimliliği indeks değeri (EEI) 0,27’den düşük olmalı.
1 Ağustos 2015: Sirkülasyon pompalarının enerji verimliliği indeks değeri (EEI) 0,23’ten düşük olmalı. Ayrıca ürünlere entegre sirkülasyon pompaları da bu kriterleri sağlamalı.
1 Ocak 2020: Kullanım ömrünü tamamlamış ürünlerin, ecodesign kriterlerini sağlayan ürünlerle değişiminin tamamlanması.

Belirtilen EEI değerlerine sağlayan ürünler CE işareti taşıyabilecektir. Bu şartları sağlayamayan ürünlerin Avrupa birliği ülkelerinde dolaşımı yasaklanmakta ve ürünün üzerinde CE işareti taşıması mümkün olmamaktadır.

EEI: PL, ort / P ref.

PL, ort: ağırlıklı ortalama güç tüketimi

P ref.: Referans güç tüketimi

4.Elektrik Motorların Yönelik EC 640/2009 Regülasyonu

Kuru rotorlu pompalar için ErP ecodesign direktifi doğrultusunda yeni bir verimlilik sınıflandırmasına geçilmiştir. Yeni IE sınıflandırması; eski EFF sınıflandırmasının yerini almış olup IE1, IE2, IE3, IE4 verimlilik kademelerinden oluşmaktadır. Kodlamadaki rakam büyüdükçe verimlilik derecesi artmaktadır. Ayrıca 1 Ocak 2013’ten itibaren hidrolik parçalar için MEI olarak adlandırılan “minimum en düşük verimlilik” değeri tanımlanmıştır. 1 Ocak 2013’ten itibaren MEI değeri 0,1’den büyük olmalıdır. Bu değer 1 Ocak 2015’ten itibaren ise 0,4’ten büyük olacak şekilde tanımlanmıştır.

5.EC 640/2009 Regülasyonu Uygulama Aşamaları

0.75 – 7.5 kW arası motorlar: 01.06.2011’den itibaren IE2 ve üstü verimliğe sahip olmalı, 01.01.2017’den itibaren ise IE3 veya frekans kontrollü IE2 verimlilikte olmalıdır.
7.5 – 375 kW arası motorlar: 01.06.2011’den itibaren IE2 ve üstü verimliliğe sahip olmalı, 01.01.2015’ten itibaren ise IE3 veya frekans kontrollü IE2 verimlilikte olmalıdır.

6.Neden Frekans Kontrollü Pompalar Yaygınlaşıyor?

Konvansiyonel(geleneksel) sistemler, en kötü şartların daimi olacağı varsayılarak tasarlanıyor ve ürün nitelikleri tespit ediliyor. (Debi-basınç vb.)
Gerçekte ise, sistem dinamik ve ısı yükü sürekli değişken.
Merkezi sistemin teşviki(2000 m2 den büyük alanlar), ısı payölçer, termostatik vanaların yaygın kullanımı ile sistemin gerektirdiği debi – basınç gereksinimi değişkendir.
Enerjiyi; ihtiyaç duyulan zamanda, ihtiyaç olduğu kadar kullanmak esastır.
Ürünler, gün geçtikçe akıllı hale geliyor.
Mekanik + elektronik: (Mekatronik) ürünler yaygınlaşıyor.
Dolayısıyla frekans kontrollü-değişken devirli ürünlerin kullanımı bir lüks değil, gelinen aşamada bir zorunluluk arz etmektedir.

SONUÇ

Hem çevresel kaygılar hem de Çin, Hindistan vb. yoğun nüfuslu ülkelerdeki orta sınıfın güçlenerek küresel tüketim iştahının artması, doğal kaynaklar ve çevre üzerinde baskı oluşturmaktadır. Bu trend, doğal olarak sürdürülemez ve uzak olmayan bir gelecekte, çevre üzerinde telafisi zor hasarlar oluşturma potansiyeli taşımaktadır. Bu gerçeklerden hareketle; enerjinin ihtiyaç olduğu zamanda ihtiyaç olduğu kadar verimli bir şekilde kullanımı ve enerjinin yenilenebilir kaynaklardan temini tek yaşam evimiz olan dünyanın dengelerini korumak için kaçınılmazdır. Avrupa Birliği’nin öncülük ettiği ecodesign – çevreye duyarlı tasarım kriterleri, bu yönde atılmış adımların en önemlisidir. Söz konusu kriterlere uyum ve daha akıllı, çevre dostu ürünlerin üretim & kullanımının ülkemizde de yaygınlaşması, verimliliğimizin artmasına, ülke olarak enerji faturamızın düşmesine vesile olacaktır.

Kaynaklar

Commission regulation (EC) No 640/2009 of 22 July 2009, “ecodesign directive for electric motors”
Directive 2012/27/EU of the European parliament and of the Council of 25 October 2012, on energy efficiency, amending Directives 2009/125/EC and 2010/30/EU and repealing Directives 2004/8/EC and 2006/32/EC
Commission regulation (EU) No 622/2012 of 11 July 2012, “amending Regulation (EC) No 641/2009 with regard to ecodesign requirements for glandless standalone circulators and glandless circulators integrated in products”
Directive 2009/125/EC of the European parliament and of the Council of 21 October 2009, “establishing a framework for the setting of ecodesign requirements for energy-related products”
Commision staff working document Brussels, 7.12.2012, “Establishment of the Working Plan 2012-2014 under the Ecodesign Directive”