Doğalgaz bacaları

Doğalgazın yanmasından ortaya çıkan artık gaz içindeki su buharı oranı % 19-24 civarındadır. Aynı zamanda fazla miktarda Azot oksitler (NOx) açığa çıkarır. Bu nedenle su buharı ile etkileşerek asidik bileşikler oluşmasına neden olurlar. Kazanın ilk çalışması sırasında baca şaftının soğuk olması ve ısı yalıtımının iyi yapılmaması nedeniyle bacalarda yoğuşma olur. 1 m3 doğalgaz yandığında yaklaşık olarak 2 m3 su buharı oluşmaktadır. Yoğuşan su zamanla bacadan daire içlerine sızarak kötü görüntülere, pis kokulara sebebiyet vermektedir. Ayrıca yoğuşan su ve asidik bileşikler bacada çatlama ve çökmelere neden olmaktadır. Özellikle tuğla bacalarda tam verimli çekiş için gerekli baca cidarı ısısına ulaşmak yaklaşık 30 dakikalık bir zaman gerektirir. Yoğuşmanın büyük bir kısmı ilk çalışma sırasında meydana gelmekte ve bacanın üstüne yakın bölgelerde oluşmaktadır. Bacalarda baca gazı sıcaklığı büyük önem taşımaktadır. Çıkış sıcaklığı yüksek olduğunda fazla ısı kaybı, düşük olduğunda da yoğuşmaya bağlı bacada bozulma, çökme ve sızıntılar olmaktadır. Ankara'da, mevcut bacalar olduğu gibi kullanıldığı için birçok yapıdaki bacalarda çürüme olmuştur. Bacaları gaz kullanımına uygun duruma getirebilmek için değişiklikler yapılmak durumunda kalınmış, bu da abonelere ek mali külfet getirmiştir. Baca gazlarındaki su buharının yoğuşma sıcaklığı 55 °C olduğu için tadilat yapılmamış eski bacalarda kazan termostat ayarının 60 "C'nin altına düşürülmemesi tavsiye edilir. Kesin çözüm ise bacanın en kısa zamanda doğalgaz standar-tına uygun hale getirilmesidir. Bacalarda oluşan yoğuşmaya karşı kazan brülörünün hava gaz ayarı iyi yapılmalı tam yanma sağlanmalı, ısı yalıtımı ve sızdırmazlık sağlanmalı, baca gazı çıkış sıcaklığı düşük olmalı ve baca kesiti gerektiğinden büyük olmamalıdır. Kazan verimi atık gaz içindeki CO2 oranının yüksek olması ile maksimum değerlere ulaşabilir. CO2 oranının artışı baca gazı sıcaklığını düşürür ve bacadan oluşan ısı kayıplarını azaltır. Ayrıca bu artış duman içindeki nemin sı-vılaşma noktasını yükseltmektedir. Buradan iyi projelendirilmiş uygun baca sisteminin gerekliliği yanında iyi bir kazan ve brülör seçiminin-de de önemi anlaşılmaktadır. Bir bacadan maksimum verimin alınabilmesi için, iç yüzeyin pürüzsüz dairesel  kesite  sahip, çabuk  ısınıp geç soğuyan ve korozyona karşı dayanıklı olması gerekir. DİN 4705'e göre kesin çaplan ma ile iyi yalıtım yapılmış olması gerekir. Cihaz ile baca arasındaki bağlantı borularında baca gazlarının soğumasını önlemek için bağlantı boruları mümkün olduğu kadar kısa ve yukarıya eğimli olmalıdır. Kazan tipi, yakıt türü ve kazan kapisitesi DİN 4705'e göre optimum kesit hesabı için gerekli verileri oluşturur. Gereğine uygun olarak dizayn edilmiş bacalar mümkün olan en yüksek gaz hızını sağlar. Enerji tasarrufu sağlayan modern ısı cihazlarının kullanılması baca kesiti, tipi ve malzemenin çok iyi kontrol edilmesini gerektirmektedir. Düşük sıcaklık kazanlarında baca gazı sıcaklığı diğeri ne oranla daha düşüktür. Baca çekişi de aynı oranda azalır. Baca imalatından önce özellikle yanma odasına yakın bölgelerdeki yüksek sıcaklıklardan dolayı uzamalara, sallanma ve gürültüye karşı önlemler alınmalıdır. Baca montajlarından önce eski baca, mutlaka temizlenmelidir. Doğalgaz bacaları tek veya çift cidarlı yapılabilir. Tecrübelerimiz paslanmaz çelik çift cidarlı bacaların en iyi seçenek olduklarını göstermektedir.

Kaynaklar:

1.         TMMOB  "Kazan ve baca"

2.         TMMOB  "Gaz tesisatı proje hazırlama teknik esasları"

Mak. Müh. Özgür YILMAZ

Palmiye Baca