Türkiye’nin ulusal yeşil bina sertifikasyon sistemi B.E.S.T.

ÇEDBİK Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Ünver Karaer: 

"Türkiye’nin ulusal yeşil bina sertifikasyon sistemi B.E.S.T. artık kullanımda"

Türkiye’nin, yeşil bina kavramıyla tanışması ve kat ettiği mesafe konusunda en etkin sivil toplum kuruluşlarından biri hiç şüphesiz Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği (ÇEDBİK). Milli bir yeşil bina sertifikasyonu konuşulmaya başlandığında da ÇEDBİK aktif olarak konuyla ilgili faaliyetlerine hız vermişti. Yapılan çalışmalar neticesinde Türkiye’nin ilk yeşil bina sertifikasyon sistemi olan B.E.S.T.’i de yine ÇEDBİK hayata geçirdi, hatta ilk sertifika da verildi. Konuyla ilgili detayları ÇEDBİK Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Ünver Karaer ile konuştuk… 

ÇEDBİK, faaliyetleri ile kısa sürede ulusal ve uluslararası platformlarda tanındı
Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği (ÇEDBİK) 2007 yılında 25 kurucu üye ile çalışmalarına başladı. ÇEDBİK’in temel kuruluş amaçları yapı sektörünün sürdürülebilirlik ilkeleri ışığında gelişmesini, çevre dostu yeşil binaların yaygınlaşmasını sağlamak ve toplumsal farkındalığı artırmak olarak sıralanabilir. Bu amaçlar bağlamında, derneğimiz kamu, özel ve sivil toplum kuruluşları, üniversitelerle sürekli iletişim ve işbirliği içerisinde olup birçok çalıştay, seminer ve proje yapmaktadır. Bunların yanı sıra, ÇEDBİK üyelerinin de desteği ile dünyada kullanımı yaygın uluslararası kimi yeşil bina sertifika sistemlerine yönelik tanıtım ve teknik eğitimleri düzenlemektedir. Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği, gerçekleştirdiği konferans ve seminer organizasyonları ile kısa sürede ulusal ve uluslararası platformlarda tanınmıştır.
ÇEDBİK, 2012 yılında Dünya Yeşil Binalar Konseyi (World Green Building Council, WGBC) kurucu üye statüsüne geçmiştir.Bu kuruluş içinde yer alan Avrupa Bölgesel Ağı (European Regional Network, ERN)’nda icra kurulu üyesi olarak görev almaktadır. Böylelikle, diğer yeşil bina konseyleri ile işbirliği, bilgi alışverişi ve proje ortaklığı yapma olanağına kavuşmuştur.
Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği (ÇEDBİK), 2015 yılında Avrupa’nın en geniş katılımlı, enerji verimli iyileştirmeyi destekleyen BuildUpon projesinde 14 Avrupa ülkesinin yeşil bina konseyleri ile birlikte yer almıştır. 2019 yılında ise 8 Avrupa ülkesinin yeşil bina konseyleri ile birlikte Avrupa Komisyonu Horizon 2020 programı kapsamındaki projenin ikinci fazı olan BuildUpon2 projesine başlamıştır. Projenin amacı, mevcut binaların yenilenmesinde enerji verimliliğinin sağlanmasını desteklemek ve şehirlerin 2030 yılına kadar karbon nötr olmasını sağlayacak “çok seviyeli renovasyon etki çerçevesi” oluşturmaktır.
ÇEDBİK, kuruluş amaçları doğrultusunda binalarda ekolojik ve sürdürülebilir tasarımı hedefleyen ulusal sertifika sistemlere ilişkin ilk adımı 2015 yılında atarak “Binalarda Ekolojik ve Sürdürülebilir Tasarım - Konut (B.E.S.T-Konut) Sertifikası”nı geliştirmiştir. Bu sertifika, Türkiye’de ilk ulusal yeşil bina sertifikası olması açısından ülkemiz için çok önemli kazanımdır. 

B.E.S.T–Konut Sertifikası’nın oluşturulması sürecinde 100'den fazla akademisyen, sivil toplum kuruluşu ve sektör temsilcisi görev aldı

B.E.S.T  Sertifikası'nın amacı; sağlıklı toplumlar, yaşanabilir bir çevre ve gelişmiş bir ekonomi yaratmaktır. Binalarda Ekolojik ve Sürdürülebilir Tasarım-Konut (B.E.S.T-Konut) Sertifikası’nın oluşturulması sürecinde 100'den fazla akademisyen, sivil toplum kuruluşu ve sektör temsilcisi görev aldı. Sertifika ÇEDBİK tarafından 2013 yılında düzenlenen 2. Uluslararası Yeşil Binalar Zirvesi'nde tanıtıldı. 2015 yılının Haziran ayında sertifika kılavuzunun birinci versiyonu yayınlandı ve pilot proje bazında 2016 yılında ilk sertifika verildi. 
KİPTAŞ tarafından yapılan ve 23 bloktan oluşan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Bayrampaşa-Paşa Konutları B.E.S.T-Konut Sertifikası almaya hak kazanmış ilk proje olup, sertifika 2019 yılında verilmiştir. 
Akademisyenler, sivil toplum kuruşları ve sektör temsilcilerinden oluşan ÇEDBİK Sertifika Komitesi, mevcut olan Konut sertifikasının güncellenmesi ve diğer bina tipleri için sertifika sistemlerinin oluşturulması konusunda çalışmalarına devam etmektedir.

B.E.S.T-Konut Sertifikası’nda esas alınan kriterler ve puanlama sistemi 

Binalarda Ekolojik ve Sürdürülebilir Tasarım-Konut (B.E.S.T-Konut) Sertifikası yeni yapılacak konut binalarına verilmektedir. Sertifika kılavuzunda konutlar büyüklüklerine göre; 
Tekil aile konutu, Standart apartman ≤ 2.000 m², 
2.000 m² < standart apartman ≤ 20.000 m², 
20.000 m² < standart apartman ≤ 50.000 m², 
50.000 m² < Standart apartman, 
Rezidans-Lüks Konut olmak üzere gruplandırılmaktadır.

Bu sertifika sistemine göre, yeni konut binaları 9 ana kategori üzerinden değerlendirmeye almaktadır. Bu kategoriler; Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi, Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Enerji Kullanımı, Sağlık ve Konfor, Malzeme ve Kaynak Kullanımı, Konutta Yaşam, İşletme ve Bakım ile Yenilikçilik’tir. Çoğu uluslararası yeşil bina sertifika sistemlerinde olduğu gibi, B.E.S.T-Konut Sertifikası’nda da her ana kategorinin altında alt kriterler yer almaktadır.
 
Kategoriler, kategorilerin kriterleri ve kriterlere ait puan değerlerine ilişkin bilgiler sertifika kılavuzunda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Sertifikaya başvuracak proje öncelikle kılavuzda belirtilen “ön koşulları” sağlamalıdır. Bu ön koşullar; Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi kategorisi altında “Entegre Tasarım”, Su Kullanımı kategorisi altında “Su Kullanımı Azaltma” ve Enerji Kullanımı kategorisi altında “Kontrol, İşletmeye Alma ve Kabul” ve “Enerji Verimliliği” konularıdır. 

B.E.S.T-Konut sertifika sisteminde projeler Onaylı (45-64 puan), İyi (65-79 puan), Çok iyi (80-99 puan), Mükemmel (100-110 puan) olmak üzere dört ayrı seviyede derecelendirilmektedir.

B.E.S.T-Konut Sertifikası için başvuruların konut projesinin tasarım aşamasında yapılması gerekiyor

Bina üreten tüm kuruluşlar, yeni konut projelerineB.E.S.T-KonutSertifikasıalmak için,önce derneğimizebaşvurarak kayıt yaptırmalıdır.Sertifika ile ilgili talepte bulunan projelere tüm detayların yer aldığı “B.E.S.T-Konut Başvuran Kılavuzu” iletilmektedir. 
Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği (ÇEDBİK)’e başvurunun konut projesinin tasarım aşamasında yapılması gereklidir. Başvuru sahipleri, B.E.S.T-Konut Sertifika Kılavuzu’nu esas alarak projelerini tasarlayıp inşa etmelidirler. Sonrasında ise kılavuzda belirtilen gerekli sertifika başvuru dosyalarını hazırlayarak ÇEDBİK’e teslim etmelidirler. Başvuru dosyaları, onaylı değerlendiriciler tarafından incelenir ve projenin sertifika derecesi proje sahibine bildirilir. 
Sertifikaya başvuru yapan proje, yerel yönetmeliklere (Binanın Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik vb.), ilgili belediyelerin İmar Yönetmeliklerine ve İmar planlarına uygun olarak tasarlanmalı ve inşa edilmelidir.Sertifikanın hak edilebilmesi için iskan ruhsatının alınmış olması gerekir.

B.E.S.T-Konut Sertifikası’nın önümüzdeki süreçte LEED, BREEAM gibi uluslararası bir boyut kazanması mümkün

B.E.S.T-Konut Sertifikası, Dünya Yeşil Binalar Konseyi (World GreenBuildingCouncil, WGBC) tarafından tanınmakta ve desteklenmektedir. Uluslararası tanınırlığa sahip olan bu sertifika ayrıca, Uluslararası Finansman Kurumu (International Finance Corporation, IFC)’nun desteklediği çevre dostu “yeşil ipotek” (gren mortgage) projelerinde LEED ve BREEAM gibi diğer yeşil bina sertifikaları ile aynı statüye sahiptir.
Ancak, LEED ve BREEAM sertifika sistemleri daha önce geliştirildikleri için kullanımları daha yaygınlaşmıştır. B.E.S.T ise çok daha yeni oluşturulmuş bir sistemdir.Ulusal ve Uluslararası platformlarda bilinirliği arttıkça daha çok tercih edilecektir.
Dünyada kullanılan tüm yeşil bina sistemleri, yapılı çevrenin doğa, insan ve kaynaklar üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması ve de yeşil binaların yaygınlaşması için ortak amaca hizmet etmektedirler. Ancak, B.E.S.T’in en önemli avantajı Türkiye’nin coğrafi konumunu, yerel iklim şartlarını, yasal yönetmeliklerini dikkate alarak kurgulanmış olmasıdır. Ayrıca, ulusal olması sebebiyle sertifika ücretinin diğer yeşil bina sistemlerine göre daha az olması, sertifikanın B.E.S.T-Konut Sertifikası’nın önemli avantajları arasında yer almaktadır.

B.E.S.T-Konut Sertifikası ilk olarak KİPTAŞ projesine verildi

İstanbul Büyükşehir Belediyesi; Bayrampaşa İlçesi İsmetpaşa Mahallesi kentsel dönüşüm alanı içinde yer alan Bayrampaşa Cezaevi binasının yerine yapılan “Paşa Konutları” projesi KİPTAŞ tarafından tamamlandı. “Paşa Konutları” projesi ilk sertifikalandırılan proje olması açısından ÇEDBİK açısından da önemli bir yere sahip. KİPTAŞ’ın sertifika başvurusu ÇEDBİK’in onaylı değerlendiricileri tarafından titizlikle incelenmiş ve sonucunda “Paşa Konutları” projesi 2019 yılında “Onaylı” dereceli B.E.S.T-Konut yeşil bina sertifikası almaya hak kazanmıştır. 
Yaklaşık 112.000 m2 alanda kurulan Paşa Konutları KİPTAŞ Projesi toplamda 23 bloktan oluşmaktadır. Proje, B.E.S.T-Konut Sertifika sistemine göre özellikle “Arazinin Kullanımı” ve “Konutta Yaşam” kategorilerinden yüksek puanlar almayı başarmıştır. Paşa Konutları-KİPTAŞ Projesinde, ayrıca az su kullanan armatür ve rezervuarların seçilmesi, bahçe sulamada ise nem sensörlü sulama yapılması projenin “Su Kullanımı Azaltma” kredisinden de yüksek puan almasını sağlamıştır. Enerji verimliliği açısından binalarda çatı üzerlerine fotovoltaik/PV paneller yerleştirilerek yenilebilir enerji kullanımın sağlanması, karbon emisyonunun azaltılması ve toplum farkındalığının artırılması amaçlanmıştır. Enerji tüketimi açısından ise, projede yer alan tüm bloklar B sınıfı Enerji Kimlik Belgesi (EKB) almıştır. 

En kısa sürede farklı bina tipolojilerinin sertifikalandırılması ile ilgili çalışmalarımızı tamamlayacağız

B.E.S.T-Konut Sertifikası her geçen gün birçok kurum ve kuruluş tarafından daha çok bilinmekte ve ilgi görmektedir.  Ayrıca diğer bina tipolojilerinden özellikle, ofis ve okul binalarına yönelik yeşil bina sertifika sistemleri ile ilgili talepler almaktayız. Bu nedenle konunun uzmanı üyelerimizden oluşan sertifika komitemiz oldukça yoğun çalışmalar içindedir. En kısa sürede ofis, eğitim gibi değişik bina tipolojileri için hem yeni binalar hem de mevcut binalar için kullanılabilecek sertifika sistemlerini oluşturarak sektöre kazandırmayı hedefliyoruz. Henüz yeni sayılabilecek bir sistem olduğu için ulusal sertifikamızı hep beraber tanıtmalı ve anlatmalıyız.

ÇEDBİK, çeşitli ulusal ve uluslararası projelerde yer almaya devam edecek

ÇEDBİK 2020 yılında özellikle yeşil binaların yaygınlaşması ve bu alanda profesyonellerin yetişmesi için B.E.S.T ve LEED eğitimlerine hız kesmeden devam edecek. Eğitimlerin yanı sıra, üye buluşma günleri, diyalog günleri gibi birçok etkinlik planlamaktadır. Üyelerimizle buluşma günleri düzenlemek, onların istek ve beklentilerini anlama ve bunlara ÇEDBİK olarak karşılık verebilmemiz açısından önem taşımaktadır. Yeşil bina, yeşil finansman, enerji verimliliği gibi konularda düzenlediğimiz diyalog günleri ile sektördeki bilgi eksiklikleri giderirken merak edilen işin uzmanlarından öğrenilmesi imkanı da sağlıyoruz.

2020 yılında, çeşitli ulusal ve uluslararası projede yer almaya devam edeceğiz. Bunlardan en önemlisi Avrupa Komisyonu Horizon 2020 programı kapsamındaki Build Upon2 projesidir. 2019 yılında başlayan ve 2021’e kadar devam edecek olan proje süresinde geliştirilecek “çok seviyeli renovasyon etki çerçevesi”, pilot şehir olarak seçilen Eskişehir’de test edilecek ve uygulanacaktır. Proje ortakları ile birlikte 2020 yılında birçok toplantı, çalıştay, konferans düzenlenecektir.

2020 yılında da sertifikaya olan talebi karşılayabilmek amacıyla, B.E.S.T-Konut için ÇEDBİK onaylı danışman ve değerlendirici sayılarını artırmayı hedefliyoruz. Bu bağlamda değişik B.E.S.T Sınavları gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Türk Loydu ile işbirliği içerisinde yapılan sınav yaklaşık 90 dk. sürmektedir. Sınavda başarılı olmak için adaylardan B.E.S.T-Konut Sertifika Kılavuzu’nda yer alan teknik konulara ve sertifikanın genel işleyişine hâkim olmaları beklenmektedir. Yeşil bina konusunda çalışma yapan ve yapmayı planlayan tüm paydaşlarımızı derneğimize katılmaya davet ediyoruz. Unutmayalım ki birlikten güç doğar…

Ebru Ünver Karaer Hakkında 
Lisans ve Yüksek Lisans Eğitimini, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü'nde gerçekleştirdi. Eğitimine Sint-LukasBrussel, Belçika'da devam ettikten sonra, 2007 yılında İLTAY Mimarlık’ta, Ortaklık ve Yöneticilik görevine başladı. Halen, İstanbul Teknik Üniversitesi'nde Sürdürülebilir Bina Tasarımı alanında Doktora eğitimine devam etmektedir. İltay Mimarlık, 1977 yılından bu yana kesintisiz olarak yurtiçinde ve yurtdışında, ofis binası, yönetim binası, restoran binası, toplu konut, fabrika, gibi birçok değişik işlevlerdeki yapıların tasarım, uygulama ve danışmalık işlerini üstlenmektedir. 
Uzun yıllardan beri ÇEDBİK çalışmalarına gönüllü olarak destek veren Ebru Ünver Karaer, 2019 yılında ÇEDBİK Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine başlamıştır.
ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi, ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemi ve OHSAS 18001:2007 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri iç denetçisidir.
Sürdürülebilirlik, yeşil bina tasarımı, yenilenebilir enerji sistemleri üzerinde çalışmaktadır. Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği'nde Yeşil Bina Değerlendirme Sistemleri Eğitmeni olarak görev alan Ebru Ünver Karaer, aynı zamanda LEED AP, BREEAM Değerlendiricisi, EDGE Uzmanı ve Enerji Kimlik Belgesi (EKB) Uzmanı'dır.