'MTMD'nin amacı; Türk tesisat müteahhitlerinin bilgi ve deneyimini evrensel bir markaya dönüştürmek'

?MTMD?nin amacı; Türk tesisat müteahhitlerinin bilgi ve deneyimini evrensel bir markaya dönüştürmek?

Mekanik Tesisat Müteahhitleri Derneği (MTMD), 2007 yılında kuruldu. Derneğin amacı, en genel tanımlama ile Türkiye mekanik tesisat müteahhitliği sektörünü geliştirmek, yaşanan sorunlara çözüm bulmak, işin doğru şekilde yapılmasını sağlamak ve sektörde standartların oluşturulması ile toplam kaliteyi artırmak olarak özetlenebilir. Derneğin 28 Mayıs 2011?de yapılan Olağan Genel Kurulu neticesinde yeni başkanı, Pim Mühendislik Genel Müdürü Recep Yıldız seçildi. Yıldız ile MTMD?nin yeni dönem faaliyetlerini, mekanik tesisat müteahhitlerinin sorunlarını ve alternatif çözüm önerilerini, herkesin merakla izlediği Libya?daki gelişmeleri ve bunun sektöre etkisini, önümüzdeki beş yılda sektörde yaşanması beklenen gelişmeleri konuştuk...

Çalıştaylarımızda sektörümüzü bir bütün olarak değerlendiriyor, ortak sorunlara çözüm arıyoruz

Mekanik Tesisat Müteahhitleri Derneği (MTMD), 17 kurucu üyesi ile 12 Haziran 2007?de faaliyetine başladı. Bugün 32 üye ile yolumuza devam ediyoruz.
MTMD?nin kuruluş amacı tüzüğümüzün ikinci maddesinde de belirtildiği üzere mekanik tesisat müteahhitliği sektöründe etkinlik gösteren kurum ve kişilerin toplum içinde tanıtımını, önem ve gelişmesini sağlamak, üyelerinin bilgi, sorumluluk ve haklarının geniş, gelişmiş uluslararası uygulamalara eriştirmek amacına yönelik etkinliklerde bulunmak. Yani Türk müteahhitlik sektöründe en üst düzeyde iş yapan üyelerinin uluslararası etkinliklerde öne çıkmasını sağlamak amacıyla çalışmalar yapmak, Türk tesisat müteahhitlerinin bilgi ve deneyimini evrensel bir markaya dönüştürmek. Elbette, taahhüdün uluslararası uygulamalarda kabul görmüş içerik, sorumluluk, hak ve uygulama kuralları ile ülkemizde de yerleşmesinin temini, temel amaçlarımız arasında. Bu amaç doğrultusunda şimdiye kadar birçok çalışma yaptık.

Sektörün daha iyi noktalara gelmesi için sorunlarını tespit etmek gerekiyordu; bunun için çalıştaylar yaptık. İlk çalıştayımızı kuruluşumuzdan bir yıl sonra Mayıs 2008?de yaptık. Sektörün önde gelen tasarımcı ve müşavirleri ile birlikte sözleşme konusunu masaya yatırdık, ?sözleşme taslağı? hazırladık . Çünkü haksızlıkların pek çok sebebi ihale dökümanlarından, sözleşme içeriğinden kaynaklanıyordu. İlk çalıştayda Türkiye?de daha çok tasarımcı firmalar tarafından hazırlanan ve işverene verilen, işveren tarafından da taşeronların, müteahhitlerin, alt yüklenicilerin önüne konulan sözleşmelerin şartlarını biraz daha düzeltmeyi, uluslararası standartlar seviyesine çıkarmayı hedefledik. Bu çalıştay sonrası hazırladığımız sözleşme taslağı, web sitemizde yer alıyor; birçok tasarımcı da kullanıyor, faydalanıyor, içeriğini istediği gibi değiştirebiliyor. Burada amaç, tarafların, yani yatırımcının olduğu kadar, uygulayıcıların, taşeron ve alt yüklenicilerin de haklarını mümkün olduğunca korumaktı. Hazırladığımız sözleşme taslağı oldukça beğenildi ve her geçen gün kullanımı yaygınlaşıyor. İkinci çalıştayımızı 2009?da yaptık. 2009 Mayıs ayında Şile Dedeman Otel?de gerçekleşen çalıştayımızda, ?mekanik tesisat uygulamalarında genellikle karşılaşılan sorunlar ve belirsizlikler? içeren önemli konuları tasarımcı gruplarla beraber irdeledik. Katılımcıların büyük çoğunluğunu tasarımcılar oluşturuyordu. Toplantıda özellikle şantiyelerde uygulama sırasında çıkan problemlerin nelerden kaynaklandığını bulmaya, sözleşmelerde veya teknik şartnamelerde yazılan birtakım eksikliklerin veya belirsizliklerin tespit edilmesini sağlamaya ve bu aksaklıkların sektöre verdiği zararları masaya yatırmaya çalıştık. Artık olaya tasarımcısıyla, uygulamacısıyla, malzeme satıcısıyla, tedarikçisiyle, müşaviriyle bir bütün olarak bakmaya başladık. Bu çalıştayın sonuçlarını da yine web sitemizde paylaştık. Böylece tasarımcılara teknik şartname oluşturmada, duvar geçişleri, izolasyon, test ayar balanslama gibi ana kalemlerde bir yol haritası, bir kaynak oluşturdu.
Üçüncü çalıştayımızı ise Aralık 2010?da Sapanca?da yaptık. Bu çalıştayda tasarımcılar, müşavirler, bazı sektörel dernek başkanları da yer aldı. ?Teknik şartname? konusu irdelendi ve ihale aşamasında olabilecek haksızlıkların aydınlatılması için çalışıldı.
Tesisat sektöründe mekanik tesisat müteahhitliğinin yerini belirlemek, önümüzdeki beş yıl için bir planlama yapmak üzere dördüncü çalıştayımızı da bu senenin Mayıs ayında Şile?de ?MTMD?nin geleceği ve hedefleri? konusunda yaptık. Bu çalıştay, sektörün sorunlarını geniş kapsamda irdelemeyi amaçladığından diğer sektörel derneklerden de oldukça yoğun bir katılım oldu. MTMD?nin, sektörümüzün genel olarak yaşadığı sorunların hangilerine çözüm sunabileceği konusunu hep birlikte tartıştık. Çalıştay sonuç bildirgemiz yine web sitemizde paylaşıldı.
Bu çalıştay, yeni yönetim kurulu için bir çalışma planı, yol haritası da çizmiş oldu.
Orada alınan birtakım güzel kararlar da var; son zamanlarda sektörel derneklerin birlikte hareket etmesi ile ilgili komisyonlar oluşturuluyor. Yaklaşık 5000 metrekare civarında ortak bir bina edinilmesi ve birlikte hareket eden ISKAV, İSKİD, TTMD, MTMD, DOSİDER, İZODER gibi derneklerin bu binada birlikte çalışmalar yürütmesi söz konusu olacak. Sektörel iş etiği kurallarını çıkardık ve onların üyeler tarafından kullanılması için üyelerimizin iş etiği kurallarını imzalamasını istedik. Hatta bunu imzalayan firmalar için kullanabilecekleri ?iş etiği ilkelerini uyguluyoruz? logosunu tüm şirket dokümanlarımıza bastırmak istiyoruz. Bu güne kadar yaklaşık 35 firma tarafından bu ilkeler kabul edildi ve imzalandı. Üye olan firmalar, bu imzayı attıklarında birtakım sorumlulukları da üstlenmiş oluyorlar. İmza atan üye kuruluşun çalışanlarının dahi kuruluşu şikayet etme hakkı var. Böyle durumlarda üye firmalar, çeşitli yaptırımlarla karşılaşabilecek.

MTMD?de bu yıl ilk kez bir Onur Kurulu oluşturduk. İş etiği ilkelerinin uygulanması ile ilgili değerlendirme ve karar yetkisini de MTMD olarak Onur Kuruluna bıraktık. Aslında bu konuda tam yetkili, çatı dernek olan ISKAV. Dolayısıyla şikayetlerin ISKAV?a yapılması gerekiyor. ISKAV, şikayetin içeriğine göre konuyu değerlendirip bir komisyon oluşturabilir, o komisyona ilgili firmayı inceletebilir veya şikayet konusu firma üyemiz ise bizim derneğimize bununla ilgili yapılması gerekenler için işbirliği isteyebilir. Neticede yapılacak incelemelerle firmalar, ilgili uygunsuzluk için uyarılabilir ya da İş etiği ilkelerini uyguluyoruz listesinden adı çıkarılabilir. Bu da firmanın prestij kaybına sebep olur ki kimse bunu istemez. Bu nedenle bu listede yer almanın tüm sektör açısından pozitif bir anlam taşıdığına inanıyoruz.

Test, ayar, balanslama ve devreye alma, haksız rekabetin önüne geçilmesi için büyük önem taşıyor

Biz uygulama yapıyoruz ve o uygulamanın sonucunun da amacına uygun olması lazım. Bu noktada da iş etiği ilkelerine uymak çok önemli. Yine işin amacına uygun olduğunu ve doğru şekilde yapıldığını onaylayabilecek bağımsız bir kuruluşun olması çok önemli. Bu aşamada da ISKAV, test, ayar ve balanslama ile devreye alma konularında kurmuş olduğu komisyon ile çalışmalar yapıyor. Bu konuda da MTMD olarak üzerimize düşen görevleri yapmaya hazırız. Bu çalışmaya Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi gibi üniversitelerimiz de katkı koyuyor. Batıda, proje aşamasından itibaren işin içinde olan bağımsız kuruluşlar ve gereken tüm testleri yaparak işin doğru yapılıp yapılmadığını, her şeyin olması gerektiği gibi çalışıp çalışmadığını test eder ve onaylar. Türkiye?de Enerji Verimliliği Yasası ile birlikte bu konu yeniden gündeme geldi. Bu işin elbette batıda olduğu gibi tam bağımsız akredite kurumlarca yapılması çok daha doğru. Bu uygulama haksız rekabetin önüne geçilmesi ve doğru iş yapılması için de büyük önem taşıyor. Bu nedenle dernek olarak en çok önemsediğimiz konulardan biri de bu. Bu işin ISKAV gibi bir vakıf tarafından yapılması ve üniversitelerin de işe dahil olması ile elde edilecek sonuçlar tartışılabilir olmaktan çıkaracak ve güvenilir olması sağlanacaktır. Bu nedenle biz de bu işin özel kuruluşlar yerine ISKAV tarafından yürütülmesinden yanayız.

Sektör, tasarımcılara gereken desteği vermeli 

MTMD olarak ilk üç çalıştayımızı da hep tasarımcılara ve ihale şartnamelerine yönelik yaptık, çünkü Türkiye?de yatırımcılar, tasarıma yeterince önem vermiyorlar ve para ödemiyorlar. Tasarım ücretleri genelde düşük; böyle olunca da güçlükadrolar oluşturulamıyor. Tasarım ofislerine baktığınızda 30-40 kişi gibi çalışanı olan firmalar çok az. Bu durumda, ne yeni mezun olanlar bu işi yapmak istiyor, ne de bu işi yapanlar hak ettiği parayı kazanabiliyor... Tasarımcıların bir derneği, örgütlenmesi henüz yok ama bence olması gerekiyor. Batıda en güçlü firmalar tasarımcılardır ve tasarım için ödenen meblağ, Türkiye?nin yaklaşık on katıdır. Devlet de bu firmaları destekler. Çalıştaylarımızda özellikle bu konunun üzerinde durduk. Biz ne zaman tasarımcılarımızı uluslararası boyuta çıkarabilirsek, o zaman yerli ürünlerin yurtdışı pazarında kullanımı da yaygınlaşır. Bunlar birbirini geliştirecek konular. Birinin sekteye uğraması, diğerini de zayıflatıyor. Uygulamacılar uluslararası işlerde daha ataktır ama yurtdışı işlerde genelde yabancı tasarımcıların projelerini uyguluyoruz. Türk müteahhitlerinin yaptığı projelerde de, tasarımcı eğer İngiliz ise İngiliz ve Amerikan ürünlerini, eğer Koreliyse, Kore, Japon ve Amerikan ürünlerini baz alıyor ve yazıyor, şartnamelerine. Bu, tüm sektör için çok önemli bir konu. Sadece MTMD?de değil, ISKAV, İSKİD, DOSİDER, İZODER gibi derneklerde de sıkça konuşuluyor. Bu sorunun ancak, sektörün tasarımcılara destek vermesi ile çözülebileceğine inanıyoruz. Hepimiz, farklı alanlarda ağırlıklı olarak faaliyet göstersek de neticede aynı sektörün içindeyiz. Sektörün bir yönünün gelişmesi diğer yönlerini de etkiler. Tasarım işin başlangıcı ve anasıdır. Bu nedenle hep birlikte sektörümüzün çok daha iyi noktalara gelmesi için çaba göstermemiz gerektiğine inanıyoruz.

Yeni dönemde MTMD

Genel kuruldan sonra yaptığımız yönetim kurulu toplantısında, yeni Yönetim Kurulu görev dağılımları yapıldı, komisyonlar kuruldu, önümüzdeki dönem iki yıl boyunca hangi komisyonların hangi alanlarda faaliyet göstereceği belirlendi. Bu dönem ilk olarak derneğimizin iletişim komisyonunu kurduk. Bu komisyon, hem basınla ilişkileri yürütecek hem de diğer derneklerle ve üyeler arası ilişkilerin geliştirilmesinde rol alacak. MTMD?nin bilinirliğinin artırılması, yatırımcı firmaların MTMD üyesi firmaları tercih etmesinin sağlanması, diğer dernek ve vakıflarla yakın işbirliği, marka-yatırımcıya faydanın ön plana çıkarılması için PR çalışmaları, faaliyetlerimizin yayın organlarına iletilmesi, halkla ilişkiler danışmanlığının oluşması, web sitemizin eksiklerinin tamamlanması ve güncellenmesi, dernek faaliyetlerinin ve kararlarının kamuoyuna belli aralıklarla duyurulması, istatistik bilgilerinin paylaşılması gibi görevler de yine bu iletişim komisyonunun görevleri arasında. 
Eğitim ve yayın komisyonumuz faaliyetine devam ediyor. Bu yıl ilk kitabımız olan DW 144?ün tercümesini yayımladık. Önümüzdeki dönemde DW143 veya şantiye kitabı gibi çalışmalarımız olacak. Yarışmalar düzenlemek ve sponsorlar aracılığı ile ödüller vermek, Fidic seminerleri düzenlemek, eğitimli elemanların sektöre kazandırılması için üniversitelerle işbirliği yapmak, operasyonel verimlilik çalışmaları, ar-ge çalışmalarına katkı koymak gibi faaliyetler de bu komisyonun görevleri arasında yer alıyor.

Gelecek dönemde yurtdışı ilişkiler komisyonumuz olacak. Bu komisyonun, dış etkinliklerin ve tanınırlığın artırılması, yurtdışında benzer organizasyonlarla işbirliklerinin geliştirilmesi, yurtdışı pazarlar konusunda envanter çalışmaları yapılması, pazar hedeflerinin belirlenmesi, Fidic ile ilişkilerin geliştirilmesi, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri ile ilgili bilgi bankası oluşturulması, yabancı müşavir firmalara MTMD?nin tanıtılması gibi görevleri yürütmesini planlıyoruz. Üye ilişkileri Komisyonumuz üyeler arası iletişim ve birlikteliğin sağlamlaştırılması, İstanbul dışı illerde de örgütlenme ve temsilcilik açma faaliyetlerinin yürütülmesi, yeni üyeler kazanılması, üye firmalarımızın haklarının korunması konularında faaliyet gösterecektir. Çalıştay komisyonumuz ile her yıl bir çalıştay yapmaya devam edeceğiz.

Bu sene ilk kez oluşturulan Onur Kurulu, etik kuralların doğru uygulanıp uygulanmadığının denetleyecek. Kurulun, üyelerle ilgili kararların değerlendirilmesi, kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerin belirlenmesi gibi görevleri olacak. Onur Kurulu, aynı zamanda bir danışma ve etik kurulu gibi de çalışacak.
5 yıllık strateji planının oluşturulması, tüzük değişikliği çalışmaları, hizmet veren bir sektör olması sebebiyle mekanik müteahhidin seçiminde kullanılabilecek metriklerin tanımlanması ve kriterlerin oluşturulması, haksız rekabet ve düşük kâr oranının üzerine gidilmesi ve derecelendirme, yine yeni dönemde yapacağımız çalışmalar arasında yer alıyor.

MTMD, devlet tarafından yapılan projeleri denetleyip kamuoyunu bilgilendirecek

Son zamanlarda sivil toplum kuruluşları giderek daha fazla önem kazanmaya başladı. Artık devletle daha aktif bir iletişim söz konusu. Şimdi taraflar birbirlerini dinliyor ve ortak çözüm üretmeye çalışıyorlar. Ama özellikle bizim sektörümüzde halen devam eden birtakım olumsuzluklar da var elbette. Türkiye?de devlet yatırımları son derece büyük bir hızla devam ediyor. Mesela hastaneler, büyük adliye sarayları, toplu konutlar, havaalanları... Derneğimize kayıtlı 32 üyemiz var ve bunlar yurtdışında da yurtiçinde de çok büyük ve başarılı projelere imza atmış firmalar. Ama ne yazık ki devlet ile hiçbir iş yapamıyorlar. Çünkü devlet hala birtakım ihaleleri mesela hastane ihalesini anahtar teslimi ?yatak başı 1000 TL?ye yapıyor.
Bu işleri üye firmalarımız alamıyorsa bile en azından MTMD olarak denetlememiz gerektiğine inanıyoruz. Bu kadar önemli projelerin sağlıklı yapılıp yapılmadığı konusunda kimsenin endişe duymaması çok önemli -. Dünyanın en büyük adliye sarayını yapmaya çalışırken bu kadar büyük bir işi en ucuz teklifi veren firmaya vermek çok sağlıklı sonuçlar doğurmayabilir. Devletin müteahhitleri var, onlara iş yapan taşeronlar var ama asıl önemli olan bunları kimin denetlediği, yaptıkları işlerin hangi standartlar esas alınarak yapıldığı... Baştan olması gereken koşullar sağlanmadığında ve iş doğru yapılmadığında, bu binalar kısa sürede ciddi problemler çıkarıyor ve neticede astarı yüzünden pahalıya geliyor. Burada da Test, Ayar ve Balanslamanın ISKAV ve üniversite işbirliği gibi bağımsız bir kuruluş tarafından yapılması bu ihalelerde de sağlanabilirse olası pek çok olumsuzluğun da çözümlenmesini sağlayacaktır.
MTMD olarak en son çalıştayımızda, böyle büyük projeleri zaman zaman dernek olarak görevlendireceğimiz arkadaşlarımızla, tasarımcılardan alacağımız desteklerle ziyaret edip, projeleri yeterli midir, hesapları, uygulamaları doğru mudur diye inceleme ve kamuoyunu bu konuda bilgilendirme kararı aldık. Neticede bu projeler kamunun parasıyla yapılıyor ve herkesin bu konuda bilgi edinme hakkı var. Ayrıca bu ihaleleri alamasak da, MTMD?ye yapılan bir danışmanlık başvurusu olursa elimizden gelen desteği vermek isteriz. İşin baştan doğru yapılması için gerekli olan ne ise bilgilerimizi paylaşırız. 

Libya ve Türkmenistan meselesi...

Bilindiği üzere Türk müteahhitlerin en çok iş aldığı bölgeler, Ortadoğu ve Türki Cumhuriyetler. Son dönemde Ortadoğu?daki ?özellikle Libya?daki- iç karışıklıklar bizim sektörümüzü de ciddi anlamda etkiledi. Libya?da Türk müteahhitlerin 15-20 milyar dolar civarında iş hacimleri vardı. Elbette Türk müteahhitler aracılığıyla o bölgelere ürün satan çok sayıda firma da vardı. Bölgedeki karışıklıktan sonra, bölgeye ürün satan firmaların bazıları malzemeleri yarı yoldan döndürdü. Ama bazılarının cihazları gümrüklerde kaldı, bazıları da şantiyelerde.... Şantiyeler talan edildi... Bunların hepsi büyük zarar anlamına geliyor. Sadece Libya?da değil, Türki Cumhuriyetlerde de birtakım sorunlar oluyor. Mesela Türkmenistan?da da 1.3 milyar dolar civarında hak edilmiş para ödenmiyor ve Türkmenistan türlü bahanelerle bunu ödemeyeceğini ilan edebiliyor. Orada da ana müteahhitler ve onlarla beraber çalışan elektro-mekanik firmalarımız zarar görüyor. Bu, devletler aracılığı ile çözülebilecek bir sorun. Neticede bizler paramızı alamadığımızda, çalışanların da paraları ödenemiyor ve neticede herkes zarar görüyor. Burada devletin devreye girip, bankalar vasıtasıyla borçların uygun bir ödeme sistemiyle tahsil edilmesini sağlaması gerekiyor. Libya?da bir iç savaş durumu var ve koşullar çok ağır. Bu, anlaşılabilir ama Türkmenistan?da böyle bir durum yok. Bu nedenle sorunların devletler arası müzakere edilmesi ve hızlı bir şekilde çözülmesi gerek.

Önümüzdeki beş yıl sektörde bir tırmanış olacak

Mekanik tesisatın kalitesi, yaşamın kalitesidir. Çünkü tesisatın düzgün olmadığı yerde konfor ve kaliteden söz edilemez. Benim görüşümce en azından önümüzdeki beş yıl sektörün yukarı doğru ivmelendiği bir dönem olacak. Bu dönemde hem yasalarda, hem uygulamalarda, hem tasarımlarda ve sektöre giren para açısından da yukarıya doğru bir tırmanış olacağını öngörüyoruz. Sektörümüzün her 8-10 yılda bir iniş çıkış süreci yaşadığı istatistiklerle ortada. Gidişatı ve gelişmeleri değerlendirdiğimizde, önümüzdeki beş yıl, oldukça umut verici...