'Bir makina mühendisinin uzmanlaşmasında; soğutma tekniği, tesisat ve klima çok farklı uzmanlık alanlarıdır'

TERMODİNAMİK: Hocam, kısaca kendinizden bahseder misiniz'? SABRİ SAVAŞ: Adapazarı 1937 doğumluyum. İlköğrenimimi Adapazarı Merkez Hacı Köyü İlkoku-lu'nda, orta ve lise öğrenimimi Adapazarı Erkek Sanat Enstitüsü Metal İşleri Bölümünde tamamladım. 1957-1958 ders yalında bugünkü Yıldız Teknik Üniversitesi, o gün ki, Yıldız Teknik Okulu Makina Mühendisliği Bölümüne öğrenci olarak kayıt oldum. Bu okuldan 1960-1961 ders yılında Makina Mühendisi, 1961-1962 ders yalında ise Makina Yüksek Mühendisi olarak mezun oldum. Başlangıçta kısa bir süre İzmir Seka Fabrikalarında proje mühendisi olarak çalıştım. Daha sonra Eylül 1963'de Ankara'daki Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü Makina ve Tesisat Dairesi'nde yine proje mühendisi olarak görev aldım. Bu dairede çeşitli görevlerde  bulunarak tecrübe kazandım ve çok geçmeden Makina ve Tesisat Dairesi Başkanlığı görevine geti-rildim.

Bu görevlerim sırasında çok sayıda Et Kombinası ile. Soğuk De-po'nun proje, imalat, montaj, kuruluş ve işletme çalışmalarında bulundum. Böylece soğuk depoculuk ve et endüstrisi konusunda çok yönlü tecrübe kazandım. Mart 1975'de Et ve Balık Kuru-mu'ndaki görevimden ayrılarak Elazığ D.M.MA.'ya Öğretim Görevlisi ve Öğretim Başkan Yardımcısı olarak geçtim. Daha sonra Mart 1977'de Elazığ D.M.M.A.'dan da ayrılarak Balıkesir D.M.M.A.'da gene Öğretim Görevlisi ve Öğretim Başkan Yardımcısı olarak görev aldım. Elazığ D.M.MA'daki görevim sırasında doktora yerine geçerli yeterlik tezi çalışması yaptım. Balıkesir D.M.M.A.'daki görevim sırasında ise Doçentlik Tezi hazırlayarak Ekim 1979'da Yıldız D.M.M.A. Doçenti oldum. Daha sonra Balıkesir D.M.M.A. YÖK Yasası ile birlikte Uludağ Üniversitesi'ne Balıkesir Mühendislik Fakültesi olarak bağlandıktan sonra Ekim I986'da Üniversite Profesörü oldum. YÖK Yasasından itibaren iki sene öncesine   kadar   Balıkesir   Mühendislik Fakültesi'nde Makina Mühendisliği Bölüm Başkanlığı görevini sürdürdüm. Halen iki seneyi aşkın bir zamandır Balıkesir Üniversitesi Rektör Yardımcılığı görevini sürdürmekteyim. 35 yıllık meslek hayatımda yukarıdaki kısa özgeçmişim yanında Soğuk Teknik ve Soğuk Depoculuk konusunda çeşitli kitap, makale, bildiri ve araştırma çalışmalarım vardır.

TERMODİNAMİK: Sizce soğuk depoculuktaki temel problemler nelerdir?

SABRİ SAVAŞ: Soğuk depoculuk sebze ve meyvaya dayalı tarımsal üretimle, süt ve süt ürünleri ve çeşitli et ve et ürünleri üretimi, bu konularla ilgili gıda teknolojisi ve sanayi ile pazarlama ve tüketim faaliyetleri ile entegre bir kuruluş ve bir sistemdir. Soğuk depoculuk ve entegrasyonda bir soğutma zinciri olarak yerini alır. Ancak ülkemizde bu entegrasyon tam gelişmediğinden soğutma zinciri de tam oluşmamıştır. Ülkemizde soğuk depoculuğun ve dolayısı ile soğutma zincirinin gelişmesi ve oluşması için yukarıda konu edilen entegrasyonun mutlaka 'iştirilmesi ve oluşturulması lazı r. Ülkemizde soğuk depoculuğun ve dolayısı ile soğutma zincirinin gelişmesinde ve oluşmasında temel problem budur. TERMODİNAMİK: Mühendislik Fakültesinde "Soğutma Tekniği" derslerinin ve eğitimin yeterince verildiğine inanıyor musunuz? SABRI SAVAŞ: Soğutma tekniği ve dolayısı ile soğutmacılık, mi-kanacılık, tesisatçılık, kaynakçılık, elektrik ve elektronikçilik ve hatta gıda teknolojisi ile kombine bir meslektir. Sadece makinacılık ile ilgili bir meslek değildir. Mühendislik Fakültelerinin Makina Mühendisliği Bölümlerinde verilen Soğutma Tekniği dersi sadece ter-mo " ? mik ve ısı transferi esaslarını apsamaktadır. Bir makina mühendisi eğitim ve öğretiminde bu kapsamda verilen soğutma tekniği kültürü yanında makina, tesisat, kaynak, elektrik elektronik ve gıda teknolojisi kültürleri de mutlaka yeterli ölçüde verilmelidir. Tek başına makina ve soğutma tekniği kültürü bir makina mühendisinin soğutmacı olması için yeterli değildir.

Soğutma Tekniği dersinin termodinamik ve ısı transferi esasları altında verilmesinde pratikte uygulanabilir teorilere yer verilmeli, öğrenci proje yapımına hazır duruma getirilmelidir. TERMODİNAMİK: Tesisat Mühendisliği   kavramına   nasıl   bakıyoısunuz.

SABRİ SAVAŞ: Ben. yukarıdaki söyleşimde soğutma tekniği konusunda uzman bir makina mühendisinin alması gereken kültürleri konu ettim. Ayrı bir soğutma tekniği mühendisliğini konu etmedim. Dolayısı ile tesisat mühendisliği kavram olarak benim için yersiz bir kavramdır.

Tesisat denince aklımıza, temiz su. su yumuşatma, sıcak su, buhar, atık su, arıtma, ısıtma ve havalandırma tesisatı gelir. Bu konularda uzmanlık da Makina Mühendisliği eğitim ve öğretimi kapsamındadır.

Aynı kavram klima tekniği için de bahis konusudur. Çünkü klima tekniği de makina mühendisliğinin uzmanlık alanları kapsamındadır. Tesisat konusunda uzman bir makina mühendisi ile, klima konusunda uzman bir makina mühe-nidisinin eğitim ve öğretiminde alması gerekli kültürler ayrı bir araştırma konusudur. Bana göre bir makina mühendisinin uzmanlaşmasında; soğutma tekniği, tesisat ve klima çok farklı uzmanlık alanlarıdır. Ancak hangi uzmanlık alanında olursa olsun bir makina mühendisi mutlaka teknik resim ve imalat tezgahı tekniği kültürlerine sahip olmalıdır.

TERMODİNAMİK: Meslek Yüksekokullarında   açılan   "İklimle ndırınc- Soğutma" programları hakkında neler düşünüyorsunuz? SABRİ SAVAŞ: Meslek Yüksekokulları Üniversitelere bağlı iki yıl eğitim-öğretim süreli iş hayatına ara insan gücü yetiştirme amaçlı yükseköğretim kurumlarıdır. Ülkemiz için ihtiyaç olan. ancak; eğitim ve öğretimde tecrübe kazanması gereken yüksek öğretim kurumlarıdır.

Aynı durum iklimlendirme ve soğutma programlan için de bahis konusudur.

Bir iklimlendirme soğutma tekni-kerliği eğitim ve öğretiminde klima ve soğutma konusunda uzman makina mühendisleri görev almalı, dersler kısmen teorik ve çok miktarda uygulamalı olarak verilmelidir. Ülkemiz koşullarında bir tekniker; yerine göre usta, yerine göre de bir grup ustayı yönlendiren ve yöneten temel ve ara elemandır. Ancak bu arada iklimlendirme ve soğutma teknikerliğinin de bir meslek olarak iklimlendirme ve soğutma kültürleri yanında tesisatçılık, kaynakçılık, elektrik ve elektronikçilik mesleklerinden oluşan kombine bir meslek olduğu esas alınmalı, eğitim ve öğretim plan ve programları buna göre hazırlanmalıdır.

TERMODİNAMİK: Hocam, bize zaman ayırdığınız için teşekkür ederiz.