Kimler Geldi, Kimler Geçti : Turan Muşkara

Turan Muşkara (6 Haziran 2003)

İmas A.Ş. Onursal Başkanı Yüksek Mühendis Turan Muşkara, sektörümüzdeki faaliyetlerine 1950’lerde arkadaşları ile birlikte kurduğu Eklo şirketi ile başladı. Eklo, klima, soğutma, havalandırma, ısıtma, fuel-oil ve mazot taşımacılığı ve dağıtım konularında çalışarak Türkiye’de bilinen bir kuruluş haline geldi. Şirket; Copeland soğutma kompresörleri, Amerikan Typhoon klima cihazları, İtalyan Thermonafta brülörleri, İtalyan Falconi asansörleri, Amerikan Sporlan soğutucu akışkan kontrol elemanları ithalatına başladı. Yine, Danfoss otomatik kontrol vanalarından önemli miktarda satmayı başardı. Türkiye’de brülör, asansör, klima cihazı, su soğutma kulesi talebinin artması üzerine Eklo Koll. Şti. ortakları, başka ortaklarıyla birlikte imalat yapmak üzere 1967’de İMAS A.Ş.’yi kurdular. İzmir’de Gaziemir bölgesinde bir arazi alıp fabrika inşa edip imalata başladılar. Bu dönemde satış ofisi ise Çankaya Gazi Bulvarı üzerindeydi. Daha sonra Thermonafta ile anlaşma yapılarak %85 yerli girdilerle brülör seri imalatına başlandı. Bu dönemde brülör imalatının yanı sıra akaryakıt satışı da gerçekleşti. Amerikan Typhoon marka klima cihazları kısmen yerli girdilerle imal edilmeye; hemen sonra İMAS tarafından kendi tasarımı yaratılarak “Tayfun” markası ile üretilmeye başlandı. Bunların yanı sıra aynı yıllarda kendi markası ile su soğutma kulesi, fan coil üniteleri ve su soğutma grubu imalatına da başladı İMAS A.Ş. 1969 yılında ise Danfoss soğutma devresi ekipmanlarının satışını yapmaya başladı.

İtalyan Falconi asansörleri ile anlaşma sağlayarak Türkiye’de ilk yürüyen merdiven üretimini gerçekleştirdi ve ilk siparişi, Adana Sürmeli Otel’i oldu. 1978’teki siyasi ve ekonomik durumlardan İMAS A.Ş. de olumsuz etkilendi ve imalat sürecini durdurmak ve sadece ticari faaliyet göstermek zorunda kaldı. 1979 yılında Amerikan Sporlan soğutma devresi ekipmanlar ve otomatik kontrol vanalarının mümessilliğini yaptı. Daha sonra Şehitler Caddesi’ndeki adresine taşındı ve imalat faaliyetlerine burada yeniden devam etti. Ancak brülör ve asansör imalatına son verdi. Soğutma grubu imalatına devam etti ve ilk soğutma grubu ihracatını Suudi Arabistan/Mekke Redwan Redy Mix’e gerçekleştirdi. Tayfun marka klima cihazı üretimini sürdürürken, soğutma kulesi ve fancoil üniteleri imalatına da başladı. İtalyan Nicotra Spa firmasından rotor ithal ederek vantilatör imalatına, daha sonra vantilatörleri Nicotra’dan ithal ederek Türkiye pazarında satışına başladı. 1984 yılında ortaklar ayrılma kararı aldılar. İki büyük ortaktan biri Eklo Koll. Şti.’ni Turan Muşkara ise İMAS A.Ş.’yi aldı. Küçük ortakların hisselerini satın alması ile İMAS firması tamamen Muşkara ailesinin yönetimine geçti. 1988’lerin başında Türkiye’deki ilk ısı eşanjörü üreticisi Turboterm’in kurucu ortaklarından oldu. 1988’de İMAS A.Ş. Alman Copeland firmasının Türkiye mümessili oldu. Ardından İtalyan Climaveneta Spa firması ile 2011 yılına kadar sürecek olan Türkiye mümessilliği süreci başladı. 20 yılda, 3.000’in üzerinde Climaveneta cihaz satışı yapıldı. 90’ların başında Alman Wieland bakır borularının Türkiye temsilciliğine başlandı. Firma, 1995 yılında İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’ndeki fabrikasına taşındı. Vinç tipi klima cihazı, hassas kontrollü klima cihazı, su soğutma kulesi, ısıtma apareyleri, özel tip fancoil üniteleri ve soğutma gruplarını da mevcut imalatlarına ekledi. Türkiye genelinde yetkili servis ağını kurdu ve ürünlerini İMAS güvencesi altına aldı.

2003 yılında İMAS A.Ş., kurucusu olan Turan Muşkara’yı son yolculuğuna uğurladı… Turan Muşkara anısına Ege Orman Vakfı tarafından Urla-Uzunkuyu ormanlarına 1023 fidan dikildi…

Turan Muşkara ile ilgili 13 Aralık 2020 tarihinde kaleme aldığı yazısında Sancar Maruflu, şunları anlatıyor:  “...Turan Muşkara, “hayat ağacı” çok gerilere dayanan köklü bir geçmişin kalıntılarını her zaman taşımış güçlü ve muhteşem bir “İzmir ve Karşıyaka sevdalısı”ydı. Turan Muşkara, İzmir’de; ortağı Hayrettin Yorgancıoğlu ile birlikte bir makine fabrikası da kurarak “üretici yerli ve milli Sanayiciliği” İzmir’de ilk kez başlatanların da öncüsüydü. Turan Bey’in Dedesi Diyarbakır Valisi Dr. Reşit Bey, İttihat Terakki Cemiyetinin kurucularından ve Osmanlı’nın en güçlü devrimcilerindendi. Üstad Yazar Kemal Tahir, yapıtlarıda sık sık ondan bahseder. Osmanlı’nın tükeniş günlerinde düşmanın işkence ile kendisinden bilgi almasından kurtulmak için, alnına kurşun sıkıp şahadet noktasına ulaşmış bir kahramandır dedesi. Annesinin babası olan Kolağası Ziya Bey ise; Atatürk’ün değişik cephelerde, birlikte savaştığı gerçek bir Kuvay-ı Milliyeci’ydi... Babası ise; Karşıyaka’lı “Küçük Talat” adıyla anılan, Talat Muşkara’dır. Önce İttihat Terakki Cemiyetinin İzmir bölge reisliğinde bulunmuş, daha sonra Kuvay-ı Milliye’ye katılarak vatan savunmasına emek vermiş bir kahramandı.

Sonradan Turan Muşkara’nın da Başkanı olduğu; “Ege Turizm Cemiyeti”nin de kurucularındandı. Turan Muşkara, kendinden önce vefat eden, ünlü Kafsinkaf’lı sporcu ve yöneticilerden kardeşi Celasun Muşkara gibi, İstanbul’da eğitim görmüş, Avrupa terbiyesi görmüş gerçek İzmir ve Karşıyaka Beyefendilerinden biriydi. Onlar, ailece; giyinmesini, kuşanmasını, adabı muaşereti, yemesini, içmesini bilen, gün görmüş ve yaşamış kişilerdi. Turan Muşkara, alelade bir İzmir’li değildi. Dününü, bugününü bilen; yarınını iyi planlayan yüreği İzmir ve Karşıyaka sevgisiyle dolu çok özel bir kişilikti. İzmir için sürekli fikir üretmeyi severdi. Her zaman İzmir için yararlı işler yapmak isterdi. Ticaret Odası’nda, Sanayi Odası’nda, yönetici olarak yaptığı emsalsiz çalışmalar bugünün insanları için çok iyi birer örnektir.”

(Yazının tamamına https://www.kimseduymasin.com/makale/2021e-az-kala-9021 adresinden erişilebilir.)

Sektörümüzün duayen ismi Turan Muşkara’yı saygı ve rahmetle anıyoruz….