Kullanma Kılavuzu Hazırlanması
Mak. Müh. Ali ÖZGENÇ
Erensan Kalite Güvence Müdürü
ÖZET
Tanıtma ve kullarıma kılavuzları ürünün tamamlayıcı bir parçası olarak düşünülmelidir. Olmaması ya da yeterli olarak hazırlanmaması halinde, yasal mevzuat tarafından ürün güvenliğinin yeterli olmadığı varsayılır. Bu yazıda tanıtma ve kullanma kılavuzlarının hazırlanması sırasında dikkat edilmesi gerekli olan hususlara dikkat çekilmesi amaçlanmıştır.
ABSTRACT
The present study aims to submit the guidelines to prepare appropriate and user friendly product directives.
1. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzlarının Önemi
Kullanma Kılavuzu, ürünün doğru ve güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için, ürün ile ilgili teknik özellikler ve işletme bilgileri gibi gerekli bilgilerin kullanıcıya verilmesi amacıyla hazırlanan resim, fotoğraf ve açıklayıcı metinlerden oluşan doküman olarak tanımlanabilir. Kullanma kılavuzları ürünle ilgili taşıma, montaj ve işletme bilgilerini kullanıcıya aktaran dokümanlar oldukları için ürünün doğal bir parçası ve ürünün tamamlayıcısı olarak kabul edilir. Türk ulusal mevzuatında kullanma kılavuzlarının önemli bir yeri vardır. 4822 Sayılı Kanunla Değişik 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Kanununu ile başlayan ve son değişikliği 24.02.2004 tarihinde yapılan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik; Sanayi Mallarının Satış Sonrası Hizmetleri Hakkında Yönetmelik ve Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik’ler ile devam eden kanun ve mevzuatlar dizisi Kullanma Kılavuzlarının nasıl düzenlenmesi gerektiği ve zorunlu olduğunu hüküm altına almaktadırlar.
Ayrıca bu konuda TSE de ayrı bir çalışma yaparak TS 11823:1995 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Kurallar adlı bir standart hazırlamıştır. Buna rağmen, Türk Sanayii’nde genel olarak, beyaz eşya ve makine sektörünün bir kısmı dışında, kullanma kılavuzu hazırlama işi yeterince tititz yapılmamaktadır. 4703 Sayılı Çerçeve Kanun’un yayınlanması ile, gerek AB Yeni Yaklaşım Direktifleri kapsamında olan, gerekse bu kapsamda olmayan ürünlerin piyasaya arz edilebilmesi için, güvenli olması yasal bir zorunluluktur. Ürün güvenliğinin sağlanmasının, uygun şekilde hazırlanmış bir kullanma kılavuzu olmadan mümkün olamayacağı çok yaygın bir kanıdır. Bu nedenle AB Yeni Yaklaşım Direktifleri Kullanma Kılavuzlarının ürün ile birlikte, ürünün tamamlayıcısı olarak verilmesi gerektiği üzerinde durur ve iyi tasarlanıp hazırlanmış bir kullanma kılavuzunun, yeterli bir “teknik dosya”ya delalet ettiği düşünülür. Bundan dolayı ister AB Yeni Yaklaşım Direktifleri kapsamında olsun, isterse bu kapsamın dışında olsun, pazara sunulan her ürün için iyi tasarlanmış ve yasa ve yönetmeliklerin taleplerine cevap veren bir kullanma kılavuzu hazırlanması ürün tasarımının bir parçası olarak düşünülmelidir.
2. Türk Ulusal Mevzuatında Tanıtma ve Kullanma Kılavuzları
4822 Sayılı Kanunla Değişik 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Kanunu’nu Madde 14’de Tanıtma ve Kullanma Kılavuzları ile ilgili olarak şu hükmü getirmektedir:
“Yurtiçinde üretilen veya ithal edilen sanayi mallarının tanıtım, kullanım, bakım ve basit onarımına ilişkin Türkçe; kılavuzla ve gerektiğinde uluslararası sembol ve işaretleri kapsayan etiketle satılması zorunludur.”
24 Şubat 2004 tarihli son değişiklik ile yayınlanan Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik’te Garanti Belgesi düzenlenebilmesi için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ‘ndan izin alınması gerektiği, izin için yapılacak başvuru belgeleri arasında “Malın bakım, onarım ve kullanımını gösterir Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzu”nun olması gerektiği belirtilmektedir. (madde 9-d).
Görüldüğü gibi gerek 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Kanunu ve gerekse Garanti Belgesi hakkındaki yönetmelik, kullanma kılavuzlarının önemini belirtmekte ve ürün piyasaya arz edilirken beraberinde kullanma kılavuzu verilmesi, yasal bir zorunluluk haline getirilmektedir.
Yine 24.02.2004 tarihli son değişiklik ile yayınlanan Sanayi Mallarının Satış Sonrası Hizmetleri Hakkında Yönetmelik’in Servis İstasyonlarının Sorumluluklarını düzenleyen 10. Maddesinde Kullanma Kılavuzlarına atıfta bulunularak, “Tüketicinin malı kullanım kılavuzunda yer alan hususlara aykırı kullanmasından kaynaklanan arızalar bu madde kapsamı dışındadır.” Satış sonrası hizmet çalışmalarının Kullanma Kılavuzları ile ilişkili olduğu belirtilmektedir. Kullanma kılavuzları ile ilgili olarak hazırlanan Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik’in 5. maddesinde Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Düzenleme Zorunluluğu başlığı altında şöyle denilmektedir: “Aşağıda belirtilen mallar dışında kalan ve piyasada satışa sunulan tüm mallardan ithal edilmiş olanların bakım, onarım ve kullanımına ait tanıtma ve kullanma kılavuzlarırun, bu Yönetmeliğin 6. maddesinde belirtilen hususlara ve aslına uygun Türkçe tercümeleriyle, yurt içinde üretilenlerin ise bakım, onarım ve kullanılmasını gösterir Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzlarıyla satılması zorunludur. Servis istasyonlarında, fatura kapsamında değiştirilen yedek parçalar için, tanıtma ve kullanma kılavuzu düzenlenme zorunluluğu aranmaz.
Her çeşit metal, PVC, polietilen ve benzeri plastik boru ve bağlantı parçaları ile cıvata, kelepçe, vida, saplama, somun, çivi, pim ve benzeri bağlama elemanları,
Kağıt, silgi, kalem ve benzeri kırtasiye malzemeleri,
Kürek, bel, kazma, tırmık, el arabası ve benzeri tarım alet/eri,
Mendil, kemer, pantolon askısı, düğme, fermuar ve benzeri giyim aksesuarları,
Tuğla, kiremit, briket gibi inşaat malzemeleri ile dökme olarak satılan çimento, kireç, kum, çakıl, kömür ve benzeri mineral ve ürünler,
Çatal, kaşık, kepçe, bıçak, tabak, bardak ve benzeri mutfak eşyaları ile makas, vazo ve saksı gibi ev eşyaları,
El sanat/arı, kuyumculuk ve benzeri diğer sanatsal ürünler,
Malın özelliğine ve tüketiciye sunuluş şekline göre ambalaj içerisinde satılan ve ambalajında özellikleri ve kullanım şekli belirtilen; Makine yağı, Hidrolik yağı, kibrit, gübre, tiner, vemik, boya incelticileri, kozmetik ve diğer kimyevi ürünler,
Boya, çimento, kireç ve benzeri ürünler,
Yiyecek ve içecek gıda maddeleri,
Temizlik maddeleri,
Kömür ve benzeri yakacak maddeleri.
Tanıtma ve kullanma kılavuzu, mal ile birlikte ayrıca verilir. Ancak, malın özelliğine ve tüketiciye sunuluş şekline göre ambalajının üzerine yazılabilir veya eklenebilir. Ayrıca, tüketicinin tercihine göre, CD veya disket gibi elektronik ortamda da hazırlanabilir,” Görüldüğü gibi hangi ürünler için kullanma kılavuzu hazırlamanın gerekli olmadığı yönetmelik tarafından belirlenmiştir. Yönetmelikte ayrıca kullanma kılavuzu hazırlama konusunda esaslar da belirtilmiştir. Aynı yönetmeliğin 6. maddesinde Tanıtma ve Kullanma Kılavuzunda Bulunması Gereken Bilgiler başlığı altında; “Tarutma ve kullanma kılavuzunda mallar ile ilgili olarak, malın özelliğine ve tüketiciye sunuluş şekline göre aşağıda belirtilen bilgilerin bulunması zorunludur:
İmalatçı-üretici veya ithalatçı firmanın unvanı, adres ve telefon numarası,
Bakım, onarım ve kullanımda uyulması gereken kurallar,
Taşıma ve nakliye sırasında dikkat edilecek hususlar,
Kullanım sırasında insan veya çevre sağlığına tehlikeli veya zararlı olabilecek durumlara ilişkin uyarılar,
Kullanım hatalarına ilişkin bilgiler,
Özellikleri ile ilgili tanıtıcı ve temel bilgiler,
Tüketicinin kendi yapabileceği bakım, onarım veya ürünün temizliğine ilişkin bilgiler,
Periyodik bakım gerektirmesi durumunda, periyodik bakımın yapılacağı zaman aralıkları ile kimin tarafından yapılması gerektiğine ilişkin bilgiler,
Bağlantı veya montajının nasıl yapılacağını gösterir şema ile bağlantı veya montajının kimin tarafından yapılacağına (tüketici, yetkili servis) ilişkin bilgiler,
Bakanlıkça tespit ve ilan edilen kullanım ömrü,
Varsa standart numarası,
Servis istasyonları ile yedek parka malzemelerinin temin edilebiieceği yerlerin isim, adres ve telefon numaraları veya çağrı merkezleri gibi diğer erişim bilgileri,
İthal edilmiş mallarda. Yurtdışındaki üretici firmanın unvanı ve açık adresi ile diğer erişim bilgileri (telefon faks ve e-mail vb),
“CE” işareti (varsa) ve uygunluk değerlendirme kuruluşunun unvanı ve açık adresi (telefon faks ve e-mail vb),
Malın teknik özelliği ve/veya tüketicinin kullanımında karşılaşacağı kolaylıklar da dikkate alınarak, yukarıda belirtilen bilgilerin işaret ve/veya şekil çizmek suretiyle açık olarak anlatılabilmesi halinde, ayrıca yazılı bir metin aranmaz.”
Bilindiği gibi AB Yeni Yaklaşım Direktifleri ile “ürün direktifleri” uyulması zorunlu “teknik mevzuat” kapsamına alınmış, ürünle ilgili teknik standartlara uymak ise üreticinin tercihine bırakılmıştır. Yeni yaklaşım direktiflerinde ürün güvenliği ile ilgili teknik koşullar Temel Güvenlik Gerekleri başlığı altındaki bölüm içinde tanımlanmıştır. Kullanma kılavuzları ürünün güvenliğini etkileyici bir unsur olarak değerlerıdirildiğinden. Yeni Yaklaşım Direktiflerinin “Temel Güvenlik Gerekleri” bölümü içinde yer almış ve ürünle birlikte verilmemesi veya uygun olarak hazırlanmaması halinde, Temel Güvenlik gereklerinin karşılandığı bir başka deyişle ürünün “güvenli olmadığı” varsayıldığından ürüne CE işareti iliştirilemez ve pazara sunulamaz (Yeni Yaklaşım Direktiflerinde Kullanma Kılavuzlarının diline varıncaya dek tanımlanmaya çalışılmış ve ürünün kullanılacağı ülke dilinde olması gerektiği belirtilmiştir). Ayrıca her Yeni Yaklaşım Direktifi kendi ürün grubu ile ilgili özellikler üzerinde durmakta ve bu özelliği öne çıkararak kullanıcının bilgilendirilmesi gereği üzerinde durmaktadır. Örneğin, 97/23/ AT Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliğinde Kullanma Kılavuzları ile ilgili olarak;
a. Basınçlı ekipman kullanıcı için, mümkün olduğu kadar, aşağıdakilerle ilgili, bütün gerekli güvenlik bilgilerinin bulunduğu talimatlar ile birlikte piyasaya sunulmalıdır.
Çeşitli parçalarının montajını içeren basınçlı ekipmanın kurulması,
Hizmete sunulması,
Kullanımı,
Kullanıcı kontrollerini içeren bakım;
b. Basınçlı ekipmana madde 3.3. gereği tespit edilen kullanım talimatları; seri no yazılmadan, uygun teknik dokümanları çizimleri ve diyagramları ve bu talimatları anlaşılır kılacak tüm esasları kapsamalıdır.
c. Uygun olursa, bu talimatlar. madde 1.3.e göre yanlış kullanım nedeniyle olabilecek riskleri belirtmeli ve tasarımın madde 2.2.3.’e uygun olarak belirli özellikleri hakkında bilgi vermelidir.” denilmektedir. 90/396/ AT Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelikte ise; “Montaj yapana yönelik teknik talimatlar, montaj, ayarlama ve hizmetin doğru yapılmasını ve cihazın güvenle kullanılmasını sağlamalıdır. Talimatlar özellikle:
Kullanılan gaz türünü, kullanılan gaz arzının basıncını, havanın yanması için, ve 3.2.3.’de söz edilen aygıtlara uymayan cihazlara yönelik tehlikeli yanmamış gaz karışımlarının oluşumunu engellemek için, gereken temiz hava akışını, yakım artıklarının dışarı atılma koşullarını, tamamlanmış cinazlara, uygulanabilir gerekli koşullara uygunluğunun sağlanmasına yardım için basınçlı yakıcıların ve bu tip yakıcılarla teçhizat/andırılması düşünülen ısıtıcıların özellikleri, montaj koşulları ve uygun olduğunda, imalatçının tavsiye ettiği kombinasyonlar listesini, içermelidir.” denilmektedir. Bütün bunlar, Kullanma Kılavuzu’nun ürünün tamamlayıcı bir parçası olduğu ve ürünün güvenli kullanımı için, en azından yukarıda tanımlanan bilgileri içermesi gerektiğini göstermektedir. Bu nedenle Kullanma Kılavuzlarının Tasarlanması ve hazırlanması, baştan savma bir iş olarak görülmemeli ve üzerinde ciddi olarak durulması gereken bir çalışma olarak değerlendirilmelidir.
Kullanma kılavuzu hazırlama işinin, tasarlama taslak oluşturma taslağı değerlendirme ve kullanma kılavuzunu kesinleştirme aşamalarından oluştuğu söylenebilir.
3. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Tasarlama Aşaması için Öneriler
Kullanma kılavuzlarının tasarlanması sırasında;
Ne?
Nerede?
Nasıl?
Ne zaman?
Niçin
Kim tarafından? sorularına cevap aranmalıdır. Kullanım kılavuzlarının tasarlanması aşamasında dikkat edilecek ilk husus, ürünün açık şekilde tanımlanmasıdır. Ürünün model, tür ya da tipi belirtildikten sonra, modeller ya da model alt grupları arasındaki değişiklikler kullanma kılavuzunda tanımlanmalı ve kullanıcının ikileme düşmesi önlenmelidir.
Ürün üzerindeki yazılı bilgiler okunabilir büyüklükte ve kullanıcının rahatça okuyabileceği bir konumda olmalıdır. Ayrıca kullanma kılavuzlarındaki sürekli yazı büyüklükleri 8-14 punto arasında olmalıdır. Ürün bilgilerinin basıldığı zemin ile yazı rengi arasındaki kontrastın en az %70 olması sağlanmalıdır. İki taraflı baskı yapıldığında kağıt kalınlığı bu kontrastı bozmayacak şekilde seçilmelidir. Ürün güvenliği ile ilgili bilgilere dikkat çekebilmek için, bu tür bilgiler diğer yazı karakterlerinden boyut ya da baskı niteliğinin farklı olmasına dikkat edilmelidir. Bu tür bilgilerin dikkat çekici hale getirilmesi sırasında, estetik ikincil derecede önem taşımalıdır. Kontrol düğmeleri ya da kontrol elemanlarının tanınmasını kolaylaştırmak için renklerden yararlanılmalıdır. Renk seçimi sırasında uluslararası anlaşılırlığın sağlanabilmesi için ISO 3864 den yaralanılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken bir husus ise, ortalama olarak erkeklerin %8’i, kadınların ise %0.5’i renk körüdür, bu nedenle bu tür uyarılar sadece renk özelliği timeline dayandırılmamalıdır. Kullanma kılavuzları, birden fazla ve bağımsız fonksiyonu tanımladığında, kolay anlaşılabilirliğin sağlanabilmesi için, başlangıç olarak en temel ya da normal fonksiyon tanımlanmalı, aşama aşama diğer fonksiyonlara geçilmelidir. Kullanma kılavuzları, olabildiğince basit ve kısa cümlelerden oluşmalı ve dili toplumun çoğunluğu tarafından anlaşılabilir olmalıdır. Kullanılması zorunlu olan teknik kavram ve terimlerin anlamları mutlaka basitleştirilerek açıklanmalıdır. Başlıklar kısa ve anlamlı olmalı ve bilgilere metin içinde kolay ulaşımı sağlamak için dip notlar kullanılmalıdır. Kullanım kılavuzlarından beklenen sonuçların elde edilebilmesi için, hazırlanan taslağın, kullanıcı özelliklerine yakın kişiler tarafından okunup uygulanmasını istemek kılavuzun anlaşılabilirliğini sınamak için iyi bir yoldur. Bu sınama yapıldıktan sonra hazırlanan taslağın yeterli olup olmadığı değerlendirilmelidir. Metin içinde geçen unsurlarla görülmesi gereken şekillerin aynı sayfada olması sağlanmalıdır. Şekil içindeki yazıların dili metin dilinde olmalıdır. Şekil, fotoğraf, tablo veya diğer çizimlerin yazı ile birbirlerini destekleyecek şekilde kullanılmasına dikkat edilmeli, şekil, fotoğraf ve çizimlerin açıklık ve kalitesine dikkat edilmelidir. Şekil ile yazının eşlik ettikleri kısımlardan uzakta olmamasına, aşamaları ile anlatılan işlemlerin aynı sırada gidiyor olmasına dikkat edilmelidir. Şekiller iç yazı ile desteklenmeli, bir işlevden fazla unsur aynı şekil üzerinde gösterilmemelidir. Bir sayfadan daha fazla olan metinlere sayfa numarası verilmeli, dört sayfayı aşan metinlerin içindekileri indeks bölümleri olmalıdır.
4. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzlarının Uygunluk Değerlendirmesi İçin Öneriler
Hazırlanan taslakların ürün özelliklerine, Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik’e, ürün ile ilgili teknik mevzuata uygun olup olmadığını kontrol etmek için uygun bir değerlendirme yöntemi belirlenmelidir. Mümkünse kullanma kılavuzları bir komisyon tarafından uygunluk değerlendirilmesine alınmalıdır. Aşağıda taslakların uygunluk değerlendirmesi için örnek bir soru listesi verilmiştir. Bu soru listesi kasten çok geniş kapsamlı olarak hazırlanmıştır. Buna rağmen bazı ürünler için yetersiz olabileceği gibi, bazı ürün grupları içinse gereksiz sorular bulunabilir. Bu konuda çalışma yapılırken ürün özelliklerine uygun sorular eklenebilir veya sorulardan bir bölümü kullanılmayabilir.
4.1. Tanımlamalar
Marka ve ürün tipi tanımlaması,
Ürün modeli, varsa revizyon tanımlaması, ana modele bağlantılı model olup olmadığı,
Kullanma kılavuzunun doküman numarası ve revizyon numarası veya tarihi,
Varsa ürünün son kullanma tarihi veya bakanlıkça tespit ve ilan edilen kullanım ömrü,
Üretici ve/veya dağıtıcı firmalar ile yetkili servislerin tanımlanması ve iletişim bilgileri,
Varsa ürünle ilgili sertifikasyon bilgileri,
Ürünün üretimi sırasında yararlanılan teknik mevzuat (ilgili ürün standartları ve ürün direktifleri) ,
Üretim ve sertifikasyon sırasında uygulanan modüller,
Ürün ile birlikte kullanılması gerekli cihazlar için seçim kriterleri,
Kullanıcı tarafından değiştirilebilecek parçalarını sarf malzemelerin tanımlanması,
Opsiyonel/isteğe bağlı olarak verilecek parçalı sistemler,
Varsa CE işaretlemesi
4.2. Ürün Spesifikasyonları
Ürünün kullanım amacı,
Ürün tasarımı ile kullanma bilgilerinin entegrasyonu,
Ürünün boyut, ağırlık kapasite gibi özel bilgileri,
Ürünle ilgili performans verileri,
Ürün ile birlikte kullanılacak elektrik, gaz, su ve diğer enerji kaynakları veya diğer sarf malzemeler hakkında açıklayıcı bilgiler,
Ürünün enerji tüketimi bilgileri ve enerji tüketimini izleme yöntemleri,
Gürültü, atık gaz, atık su ve benzeri gibi atıklar ve bu atıkların nasıl izleneceği hakkında bilgi
Atıkların güvenli bir şekilde nasıl yok edileceği,
Kullanıcıların güvenliğini sağlayıcı özel bilgiler( örneğin özel giysi giyilmesi vb),
Belirli özel kullanıcı grubu (çocuk ve özürlüler vb.) için tehlikeli durumlar.
4.3. Ürünün Kullanım için Hazırlanması
Kurulmadan önce gerekli güvenlik bilgileri,
Ürünün taşınması ile ilgili özel bilgiler,
Ürünün ambalajından çıkarılması,
Ambalaj atıklarının güvenli bir şekilde yok edilmesi,
Kurma ve montaj bilgileri,
Ürünün muhafaza ve korunması ile ilgili bilgiler,
Yalnızca yetkili personel tarafından yapılması gereken işlemler (ürünün montajı ve kurulması gibi) konusunda bilgi.
4.4. Kullanma Bilgileri
Ürünün kullanım amacı,
Önceden tahmin edilen hatalı kullanım durumlarına ilişkin bilgiler,
Opsiyonel/isteğe bağlı parça/ sistemlerin kullanılmasına ilişkin bilgiler
4.5. Görsel ya da İşitsel Uyarılar
Görsel uyarı işaretlerinin yeterliliği,
İşitsel uyarı işaretlerinin yeterliliği,
Görsel ya da işitsel uyarı işaretlerinin tanımlama bilgilerinin uygunluğu,
4.6. Bakım ve Temizlik Bilgileri
Bakım ve temizlik işlemleri sırasında, kullanıcı tarafından alınması gerekli güvenlik önlemleri hakkında bilgi,
Olası arıza tipleri ve nedenlerinin tanımlanması,
Kullanıcı tarafından yapılabilecek arıza ve periyodik bakım ile temizlik işlerinin tanımlanması,
Yetkili personel tarafından yapılması gerekli arızi ve periyodik bakım ile temizlik işlerinin tanımlanması.
4.7. Güvenlik ve Sağlık
Güvenlik, uyarıları/dikkat işaretlerinin (kullanım sırasında insan veya çevre sağlığına tehlikeli veya zararlı olabilecek durumlar için) yeterliliği,
Güvenlik, uyarıları/ dikkat işaretlerini’ açıklamakta kullanılan terimlerin yeterliliği ve uygunluğu,
Güvenlik, uyarı/dikkat işaretleri yazılarının dış etkenlere karşı dayanıklılığı,
Güvenlik, uyarı/ dikkat işretlerinin ilgili standartlara uygunluğu,
Risk/tehlike analizi ve düzeltici/ önleyici faaliyetler sonunda giderilemeyen riskler / tehlikeler hakkında bilgi,
Acil durumlarda kullanıcı tarafından yapılabilecek işlerin tanımlanması,
Ürünün kullanım ömrü sonunda güvenli olarak yok edilmesi konusunda bilgiler,
Ürünün çevre sağlığı üzerindeki etkileri konusunda bilgiler,
4.8. Bilgilerin Tutarlılığı
Ürünün kendisi, tanıtıcı etiketi varsa ambalajı ve ürünle birlikte verilen dokümanlarda kullanılan terminoloji ve bilgilerin birbiri ile uyumluiuğu ve tutarlılığı.
5. Sonuç
Bilindiği gibi 01.01.2004 tarihinden itibaren AB Yeni Yaklaşım Direktiflerinin büyük bir çoğunluğu yasal olarak Türkiye’de de yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu direktifler ürünün güvenli olduğunun göstergesi olarak CE işaretini kabul etmiştir. Direktiflerde kullanma kılavuzları için gerekli koşullar Temel Güvenlik Gereklerinde tanımlanmıştır. CE işaretlemesi sürecinin dokümantasyon çalışmalarını içeren Teknik Dosya içindeki en temel dokümanlardan biri kullanma kılavuzudur. Bu nedenle uygun şekilde kullanma kılavuzu hazırlanmadan CE işaretlemesi çalışması tamamlanmış olmayacaktır. Dolayısı ile yasa ve ilgili direktiflere uygun Kullanma Kılavuzu hazırlamadan CE işareti iliştirilemeyeceğinden ürün piyasaya arz edilmemelidir. Görüldüğü gibi kullanma kılavuzları ürünün güvenli olarak kullanılmasında önemli işlevlere sahip olduklarından, haklı olarak ürün güvenliğinin bir parçası olarak değerlendirilir. Bu nedenle tasarlanması, hazırlanması ve resmi doküman haline getirilmesi çalışmaları son derece ciddi çalışmalardır. Bu çalışmalar sırasında “üretim”, “tasarım” ve “servis” başta olmak üzere, çeşitli departmanlardan oluşan bir komisyon oluşturulmalı ve kullanma kılavuzlarının bu komisyon tarafından hazırlanması ve değerlendirilmesi sağlanmalıdır. Yapılan değerlendirme ile yetinilmemeli, taslak metin mümkünse bizzat kullanıcılara, değilse kullanıcı özelliklerine yakın kişilere okutulmalı ve hedefe ulaşılıp ulaşılmadığı test edilmelidir.
Kaynaklar:
1. 1. ISO/IEC GUIDE 37: 1995 – Instructions for Use of Products of Consumer Interest
2. 4822 Sayılı Kanunla Değişik 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Kanunu
3. Sanayi Mallarının Satış Sonrası Hizmetleri Hakkında Yönetmelik
4. Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik
5. 97/23/ AT Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği
6. 90/396/ AT Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik
7. TS 11823:1995 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Kurallar
