Tanpera “Buhar Üreten İşletmelerde Enerji Verimliliği & Enerji Geri Kazanım Yöntemleri” Web Semineri Düzenledi
Tanpera A.Ş., karantina günlerinde sektörün bilgiden uzak kalmaması amacıyla 20 Mayıs Çarşamba günü 10.30-12.00 saatleri arasında “Buhar Üreten İşletmelerde Enerji Verimliliği & Enerji Geri Kazanım Yöntemleri” webinarı düzenledi.
Webinarın eğitmeni Tanpera A.Ş. Endüstriyel Satış Yöneticisi Metin Filizci, son dönemlerde yaşanan olayların firmaların çok zorlu bir süreç geçirmesine ve rekabetin yoğunlaşmasına neden olduğunu söyledi ve enerjinin ne kadar kıymetli olduğunun bugünlerde daha da ortaya çıktığını belirtti. Tanpera’nın tarihçesi hakkında bilgi vererek başladığı sunumunda Filizci şunları söyledi: “Tanpera 2000 yılında kuruldu ve ilk plakalı ısı değiştirici üretimine Ankara’da başladı. 2001 yılında akümülasyon tankı boyler üretimiyle faaliyetlerine devam etti. Daha sonra bu süreç gelişti ve Tanpera 2007 yılında bir marka haline geldi. 2008’de Türkiye çapında bayileşme geliştirildi, buffer tank ve denge tankı üretimi başladı. 2009 yılında İstanbul’da bir ofis açıldı. 2012 yılında ise şirket merkezi İstanbul’da yapılandırıldı. 2018’de Ar-Ge projeleri başladı ve yurtdışı satış&pazarlama organizasyonu kuruldu. 2019’da üretim yatırımları artarak devam etti ve yurtdışı bayileşme süreci başladı. Tanpera GMBH ve Tanpera Endüstri Departmanı kuruldu. 2020 yılında ise Tanpera, pompalı genleşme sistemi üretimine başladı.”
1 ton buharın maliyetinin 200 liraya yaklaştığı bir dönemdeyiz
Akışkanın özelliklerine göre, gaz dolaşımına göre ve yakıt çeşitlerine göre kazanları anlatarak sunumuna devam eden Filizci, “Hem Türkiye’de hem dünyada çok yoğun bir rekabet var. Bu da en fazla enerjiye yansıyor. Dolayısıyla enerji birim maliyetleri çok yükseldi. Ülkemizde çoğunlukla doğalgaz kullanıldığı için doğalgaz üzerinden anlatmak istiyorum. Geçen yılın doğalgaz maliyetleriyle bu yılın doğalgaz maliyetleri arasında neredeyse 2 kat artış var. Şu anda Türkiye genelinde doğalgaz metreküp fiyatı, bölgeden bölgeye değişmekle beraber 1.9 ile 2.00 lira arasında seyrediyor. Evlerde de doğalgaz faturalarından bu artışı bizzat görüyoruz. Bunun yanında 1 ton buharın da maliyeti arttı. Buharın basıncıyla değişmekle beraber 1 ton buharı elde etmek için yaklaşık 75 m3 doğalgaz yakmamız gerekiyor. Geçen sene 1 m3 doğalgaz 1 lira civarında olduğu için doğalgazın maliyeti 75-80 liraydı. Günümüzde ise bu rakam 150 liraya çıktı. Bu sadece doğalgaz faturası. Tabii buna buharı elde etmek için kullandığımız elektrik, su, kimyasal, kazan dairesi işletme giderleri ve personel giderleri gibi diğer yardımcı parametreleri eklediğimiz zaman, bu rakam yaklaşık 200 lira oluyor. Yani biz 1 ton buharın maliyetinin 200 liraya yaklaştığı bir dönemdeyiz. Genelde doğalgaz kullanıldığı için bunları söylüyorum ama kömürde bu rakamlar biraz daha aşağıda” dedi.
Kısaca kazanlar ve tipleri hakkında da bilgi veren Filizci, “Akışkanın özelliklerine göre kazanları; sıcak su, kızgın su, kızgın yağ ve buhar kazanları olarak sıralayabiliriz. Buhar kazanlarını da alçak basınç (0,5 bar) ve yüksek basınç (0,5 bardan yukarı) kazanlar şeklinde sınıflandırabiliriz. Gaz dolaşımına göre kazanlar; alev borulu (1, 2, 3 ve 4 geçişli), su borulu ve alev borulu-su borulu olarak üçe ayrılır. Yakıt çeşitlerine göre kazanları ise; katı yakıt yakan, sıvı yakıt yakan, gaz yakıt yakan, çoklu yakıt yakan, yanabilir endüstri artığı ve çöp yakan kazanlar, atık ısı kazanları ve elektrikle veya buhar üreten kazanlar şeklinde açıklayabiliriz” diye konuştu.
İşletmede nerelerden kayıp var?
İşletmelerde nerelerden kayıp olabileceğini anlatan Metin Filizci, “İşletmelerde oluşan kayıpları ‘kazan dairesinde’ ve ‘buhar tesisatında’ olarak iki başlık altında toplamak mümkün. Kazan dairesindeki kayıplar; verimsiz yanma, radyasyon, blöf kaybı ve baca gazı kayıplarıdır. Buhar tesisatındaki kayıplar ise; buhar hatları, flaş buhar ve kondenstoplarda yaşanan kayıplar olarak nitelendirilebilir” dedi.
Filizci kazan dairesinde yaşanan kayıplar için neler yapılabileceğini şöyle sıraladı:
- Kazanda ve brülör yakma sisteminde iyileştirme
- Baca gazından enerji geri kazanımı
- Alev duman borulu kazanlarda otomatik blöf sistemi
- Kazan besi suyu pompalarını frekans kontrollü hale dönüştürmek
- Buhar sayacı kullanarak üretilen buharı ölçmek.”
Buhar tesisatlarında yaşanan kayıplar için neler yapılabileceğini de anlatan Filizci şu bilgileri verdi: “Buhar tesisatlarındaki kayıpları gidermek için hat çapları uygun seçilmeli ve yalıtım doğru yapılmalı. Flaş buhar, enerjisi kaybetmeden elde edilmeli ve kullanılmalı. Kondens kayıplarını engellemek için kaliteli ve ünitesine uygun kondenstop seçilmeli ve periyodik olarak kondenstoplar kontrol edilmeli. Kondens tamamen geri döndürülmeli ve son olarak proses hatlarında da buhar sayacı kullanılarak birim ürün maliyeti hesaplanabilir ve enerji geri kazanımı ölçülebilir.”
Filizci, Elektronik Yakma Yönetim Sistemi hakkında bilgi vererek, “Kazanın çalışmasında maksimum verimliliği sağlamak için iki koşulun gerçekleşmesi gerekir. Bunlardan birincisi; havanın yakıta oranının tam yakmayı sağlamak için tasarım sınırları içinde minimumda tutulması ve bu oranların yüksek doğrulukta sürekli yapılmasıdır. İkincisi ise, kazanın hedef sıcaklık veya basınç değerinin yakma sistemi tarafından sürekli izlenerek hedef değere ulaşmak için her zaman tam ve doğru miktardaki yakıt ve havanın yakılmasını sağlamaktır” dedi.
Kondenstop buhar kaçak kontrolü ile ilgili katılımcıları bilgilendiren Filizci, “Her bir kondenstopun kaçak yapması durumunda, bir yıl süre için kendi maliyetinin yaklaşık on katı enerji kaybına sebep olacaktır. Bu kaçakların giderilmesi durumunda yüzde 3-15 aralığında enerji geri kazanımı mümkündür. Kaçıran bir kondenstopun kendini amorti etme süresi maksimum bir aydır” diye konuştu.
Kondenstop buhar kaçaklarını tespit etmek için birçok yöntem olduğunu dile getiren Filizci bu yöntemleri şöyle açıkladı: “Gözle kontrol, sıcaklık kontrol test cihazları, ultrasonik test cihazları, kondenstop kontrol odası ile iletkenlik testi gibi yollar izlenerek kondenstop buhar kaçakları tespit edilebilir.”
Ekonomizerlerin uygulama alanları hakkında da bilgi veren Filizci, “Ekonomizerler; buhar, sıcak su, kızgın su ve kızgın yağ kazanlarında uygulanabilir. Ekonomizerler buhar kazanlarında uygulama besi suyu ısıtılmasında, sıcak su kazanlarında boyler veya proses suyu temininde, kızgın su kazanlarında kondens suyu ısıtılmasında, kızgın yağ kazanlarında ise yumuşatılmış su veya RO ön ısıtmada kullanılabilir” dedi.
Filizci sunumunda ayrıca baca gazından enerji kazanım örnekleri, reküperatörler, flaş buhar sistemi, flaş buhardan enerji kazanım hesabı, flaş buhar uygulamalarından örnekler, kazan kullanım yükünden kaynaklanan verim kaybının parasal boyutu, su borulu paket buhar jeneratörü ve avantajları ve buhar türbini hakkında detaylı teknik bilgiler verdi.
Filizci sunumunun sonunda Tanpera’nın sunduğu teknik hizmetleri şu şekilde özetledi:
- Kazan dairesi etüdü
- Buhar proseslerinde enerji verimliliği ve enerji geri kazanım etütleri
- Kondenstop inceleme etütleri
- Yeni yatırımlarda buhar sistemlerinin dizaynı ve cihaz seçimi ile ilgili destek hizmetleri
- Buhar proseslerine özel işletme çözümleri
- İşletmelere özel yarım veya tam gün süreli eğitim seminerleri”
Webinar, katılımcıların sorularının cevaplanması ile son buldu.
