İSKİD, “Covid-19 Sürecinde Okullardaki İklimlendirme Sistemleri ve Taze Havanın Önemi ” Webinarı Gerçekleştirdi

29 Aralık Salı günü saat 14.00’te başlayan, Covid-19 Sürecinde Okullardaki İklimlendirme Sistemleri ve Taze Havanın Önemi konulu web seminer, İSKİD Havalandırma Komisyonu Üyesi Özgür Küçükhüseyin’in moderatörlüğünde gerçekleşti. İSKİD Yönetim Kurulu Başkanı Ozan Atasoy, açılış konuşmasında, bugüne kadar göz ardı edilen iç hava kalitesinin önemini 0.06 mikron büyüklüğündeki bir virüsün etkili biçimde gösterdiğini, İzmir MMO tarafından başlatılan çalışma itibarıyla bugüne kadar birçok araştırmada okul-sınıf ortamlarında kabul edilemez seviyede kirli havanın mevcudiyetinin tespit edilmiş olduğunu söyledi. Atasoy, “İyi iç hava kalitesinin önemi ve konuya dair yapılması gereken çalışmalar konusunda mühendislik altyapısı ve kaynak eksikliğimiz yok, farkındalık eksiğimiz var” dedi.
İSKİD Merkezi İklimlendirme Sistemleri Komisyonu Başkanı Süleyman Kavas, komisyon faaliyetlerinden bahsederek, salgının tamamen aşılmasının ardından da iç hava kalitesinin öneminin gündemde kalması gerektiğini vurguladı.
İSKİD İklimlendirme Teknik Kurul Üyesi Ahmet H. Gökşin, iç hava kalitesi konusunun bugüne değin ihmal edildiğini söyleyerek başladığı konuşmasında, sınıflarda bulunan hava kirleticilerinin astım başta olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına yol açtığını, bu durumun öğrencilerin başarı performansını olumsuz etkilediğinin altını çizdi. Gökşin, konuşmasında verdiği örneklerle özetle şu bilgileri aktardı: “İngiltere Eğitim Departmanının BB101 direktifi gerekliliklerine göre; doğal havalandırmanın olduğu sınıflarda CO2 emisyon değerleri 1500 ppm’in altında kalmalı, 2000 ppm ve üzerine çıkmasının sadece 20 dakika süresi ile sınırlı tutulmalı. Mekanik havalandırmanın olduğu sınıflarda ise CO2 emisyon değerleri 1000 ppm’in altında kalmalı, 1500 ppm ve üzerine çıkmasının sadece 20 dakika süresi ile sınırlı tutulmalı. ABD’de yapılan bir araştırmada astım sebebi ile ülke genelinde kaydedilen öğrenci devamsızlığı 10.5 milyon mertebesindedir. Son yirmi yılda okullarda CO2 seviyesinde %11 artış görülmektedir. Mersin’de bir Devlet Okulunda yapılan CO2 ölçümlerinde; sabah saatlerinde 400 ppm olan CO2 seviyesinin gün içinde 6000 ppm ve üzerine çıkabildiği görülmüştür. İstanbul’da bir özel okulda yapılan araştırma ise, benzer bir şekilde sabah 500 ppm olan CO2 oranının gün içinde 5000 ppm ve üzerine çıkabildiğini göstermiştir. Aynı araştırmanın yurtdışında bir okulda yapılan sonuçlarına göre 500 ppm ile başlayan CO2 seviyesinin gün içinde 1800 ppm’e kadar çıkabildiği görülmektedir. MMO izmir Şubesinin yaptığı çalışmanın sonuçlarına göre iyi iç hava kalitesinin okullarda başarı oranını %14-15 seviyelerinde artırdığı tespit edilmiştir.”
Harran Üniversitesi CFD Koordinatörü Dr. Zeynel A. Fıratoğlu “Covid-19 ve Benzeri Bulaşıcı Hastalıklara Yönelik Yenilikçi Ortam Havalandırma Stratajileri Örnek Bir Sınıf için HAD Analizi başlıklı sunumunda, Harran CFD Grubu tarafından yürütülen CFD simülasyon çalışmalarına örneklerin ardından, referans alınan bir sınıfta hapşırma durumunda koronavirüs dağılım simülasyonu hakkında bilgiler verdi. Asansörler için koronavirüsün bulaş riskini minimize etmeye yönelik alternatif bir havalandırma sisteminin detayları hakkında da bilgiler veren Fıratoğlu sunumunda, Harran CFD grubunun koronavirüs dağılımına yönelik yürütme sürecindeki simülasyon detaylarına da yer vererek şunları söyledi: “Referans alınan; Şanlıurfa Ziyaeddin Akbulut Ortaokulu 5/C sınıfının birebir 3.96 x 6.67 x 3.12 m3 ölçeğinde simülasyon çalışmamızı gerçekleştirdik. Sınıfta 18 sıra ve bir öğretmen masası bulunmaktadır. Çapraz havalandırmaya maruz bırakılan sınıfta açık pencere ve rüzgar giriş hızı 0.8 m/s olan kapı bulunmaktadır ve sınıfta iki öğrencinin enfekte olduğu kabul edilmektedir. Yapılan çalışmalarda tek bir hapşırıkla değişik boyutlarda 104 damlacık meydana geldiği görülmektedir. Damlacıkların çapı 0.1-1000 μ aralığında değişmektedir. Öksürmede hapşırmaya nazaran 10-100 kat aralığında değişen daha az damlacık meydana gelmekte ve bunların hızı ise yaklaşık olarak 10 m/s’dir. Konuşma gibi normal aktivitelerde ise yapılan araştırmalara göre saniyede 50 damlacık meydana gelebilmektedir. Konuşma veya nefes alma sırasında nadiren de olsa damlacıkların çıkış hızları 5 m/s’ye ulaşabilmektedir. 
Bu simülasyon tamamen açık kodlu ücretsiz yazılımlar ile gerçekleştirilmiştir. Katı model ve mesh tasarımında Salome, simülasyonun yürütülmesinde OpenFOAM ve sonuçların değerlendirilmesinde ParaView açık kodlu yazılımlarını kullandık. Harran Üniversitesi CFD Grubu olarak endüstri için yük oluşturan yazılım bedellerinin hafifletilebilmesi için bu gibi yazılımların kullanılmasını teşvik ediyoruz.”
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çevre Sağlığı Daire Başkanı Tuncay Özer, UV Lambalar, HEPA Filtreler ve Diğer Önlemlerle İlgili Test ve Onay Süreci, Türkiye’deki Akredite Laboratuvarlar başlıklı sunumunda sanitasyonun pandemi döneminde ciddiyetini hissettirdiğini ve yapılacak uygulamaların, çalışmaların önem kazandığını söyleyerek dezenfeksiyon ve biyosidal ürünler üzerinde durdu. Özer UV-C ışınları ile dezenfeksiyon yapan ürünlerin izinlendirme prosedürleri konusunda Sağlık Bakanlığı’nca bu grup ürünler için Bilimsel Danışma Kurulu oluşturulduğunu belirtti. Özer ayrıca ozon ile yapılacak dezenfeksiyona yönelik cihaz ve sistemlerin de biyosidal ürün ruhsatı almaları gerektiğini hatırlatarak “Ozon insanlarda olumsuz sağlık etkilerine neden olabilecek güçlü bir oksitleyici gaz olduğu için Dünya Sağlık Örgütü ozon konsantrasyonunun 8 saatlik ortalamasının 0,05 ppm değerini geçmemesi gerektiğini bildirmiştir. İnsan ve çevre sağlığının korunması açısından ana ürün ya da yan ürün olarak O3 üreten cihazların, genel halkın bulunduğu kapalı ortamlarda ürün veya yan ürün olarak oluşabilecek ozonun kabul edilebilir üst sınır değeri 0,05 ppm üzerinde ozon oluşturması uygun bulunmamaktadır” dedi.
İSKİD Yönetim Kurulu Başkanı Ozan Atasoy kapanış konuşmasında; kontrolsüz havadan kaçınılması gerektiğini, virüs konsantrasyonunun türlü yöntemlerle seyreltilmesinin büyük önem taşıdığını ve kullanılan cihaz ve sistemlerin belirli standartlara uygun olduğunun -mümkünse test edilerek- teyit edilmesinin gerektiğini vurguladı. Web seminer soru-cevap kısmı ile son buldu.