Örnek olay: COVID-19 Salgını, Çin'in Guangzhou Kentindeki Klimalı Bir Restoranda Nasıl Yayıldı?
Epidemiyologlar, Contagion Filminde de Gösterildiği Gibi, Adeta Birer Adli Bilimci Gibi Sosyal Ortamlarda Virüsün Kişiden Kişiye Nasıl Bulaştığının Öyküsünü Çıkarıyorlar! İşte Onlardan Bir Tanesi...
Yazar: Jianyun Lu Çevirmen: Kardelen Şabanoğlu Editör: Çağrı Mert Bakırcı Kaynak: evrimagaci.org
26 Ocak ve 10 Şubat tarihleri arasında 2019 yeni koronavirüsü (COVID-19) Çin'in Guangzhou kentinde aynı klimalı restoranda yemek yiyen 3 aileden 10 kişiyi enfekte etti. Ailelerden biri Wuhan kentinden yeni gelmişti. Bu 10 vakayı birbirine bağlayan detaylı bir araştırma yapıldı ve araştırma Guangzhou Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Etik Kurulu tarafından onaylandı.
23 Ocak tarihinde bir aile Wuhan'dan Guangzhou kentine geldi. 24 Ocak'ta indeks hasta (çalışmada ilk belgelenen hasta, A1) X restoranında 3 aile üyesi ile (A2-A4) öğle yemeği yedi. Diğer 2 aile (B ve C) aynı restoranda komşu masalarda oturdular. Günün ilerleyen saatlerinde hasta A1 ateş ve öksürük nedeniyle hastaneye başvurdu. Şubatın 5'ine kadar A ailesinden 4 kişi, B ailesinden 3 kişi ve C ailesinden 2 kişi olmak üzere 9 kişiye COVID-19 teşhisi konuldu.
B ve C ailelerindeki enfekte olan kişilerin virüse maruz kalabilecekleri tek kaynak restorandaki hasta A1 idi. Virüsün restoranda B ve C ailelerinden birden fazla kişiye bulaştığı, B ve C ailelerindeki ilerleyen enfeksiyonların da aile içi bulaşmaya bağlı olduğu belirlendi.
X restoranı klimalı, 5 katlı ve penceresiz bir restoran. 3.kattaki yemek salonu 145 metrekare genişliğinde ve restoranın her kata ait bir kliması var. Her masa arası 1 metre mesafe var. A ve B ailesi 53 dakikalık, A ve C ailesi 73 dakikalık bir süre zarfında aynı katta bulundular. Merkezi klima için hava çıkışı ve dönüş hava girişi C masasının üzerindeydi.
Guangzhou şehrinde bahsedilen yayılmanın olduğu restorandaki masa düzeni ve klima hava akışını gösteren bir çizim. Kırmızı daireler ilerde hastalananların oturma düzenini, içi sarı renkli olan kırmızı daire ise indeks hastayı gösteriyor..
Kaynak Centers for Disease Control and Prevention
24 Ocak'ta 83 müşteri ve 8 personel olmak üzere toplam 91 kişi restorandaydı. Bunların 83'ü üçüncü kattaki 15 masada yemek yedi. 83 müşteriden 10'u COVID-19'a yakalanırken diğer 73'ü de yakın çevreden oldukları için 14 gün karantinaya alındılar. Bu süre zarfında kimsede herhangi bir semptom gelişmedi. Ayrıca etkileşimde bulunanlardan alınan boğaz sürüntüsü örnekleri, klimadan da alınan 6 sürüntü örneği (hava girişinden 3 ve hava çıkışından 3 tane olmak üzere) ters transkripsiyon PCR ile Şiddetli akut solunum yolu sendromu koronavirüsü 2 için negatif sonuç verdi.
Potansiyel bulaşma yollarının incelenmesi sonucunda, bu salgının en olası nedeninin damlacık yoluyla bulaştığı sonucuna varıldı. İndeks hasta (A1) öğle yemeği sırasında asemptomatik olmasına rağmen, presemptomatik bulaşma bildirilmişti.. B ailesi için kuluçka dönemleri göz önüne alındığında; en olası senaryo B ailesinin 3 üyesinin doğrudan hasta A1 tarafından enfekte olmasıdır. Yine de hasta B2 ve B3'ün ailedeki ilk hasta olan B1 tarafından enfekte edilmiş olma olasılığı da görmezden gelinemez. C ailesi için, hasta C1 ve C2'nin hasta A1 tarafından enfekte olmuş olmaları olası bir senaryodur. Diğer bir senaryo ise C1 hastasının,hastalığı 27 Ocak'ta başlayan hasta C2'ye bakarken virüsü kapmış olmasıdır.
Bu salgındaki virüs iletimi sadece damlacık yoluyla açıklanamaz. Daha büyük solunum damlacıkları (>5 µm ) sadece kısa bir süre havada kalır ve genellikle 1 metreden daha kısa mesafe kat eder. Hasta A1 ve diğer masalardaki kişiler, özellikle de C masasındakiler, arasındaki mesafelerin tümü 1 metreden azdı. Bununla birlikte klimadaki güçlü hava akışı damlacıkları C masasından A masasına,sonra da B masasına ve daha sonra da tekrar C masasına yaymış olabilir.
Virüslü küçük (<5 µm) aerosol halindeki damlacıklar havada kalabilir ve 1 metreden uzun mesafeler kat edebilir. Ancak restoran X'teki hiçbir personel ya da başka yerdeki müşteriler enfekte olmadı. Ayrıca klimanın sürüntü örneklerinin tümü nükleotit negatifti. Bu bulgu aerosol iletimi ile daha az tutarlı. Ancak aerosollar hava akışını takip etme eğilimindedir ve daha uzak mesafelerde daha düşük aerosol konsantrasyonları restoranın diğer bölümlerinde enfeksiyona neden olmak için yetersiz olabilir.
Yapılan çalışmanın sınırları var. Havadaki iletim yolunu simüle eden deneysel bir çalışma yapılmamış. Ayrıca enfeksiyon riskini tahmin etmek için sürüntü örneği, negatif asemptomatik aile üyeleri ve diğer müşteriler ile serolojik çalışmalar da yapılmamış.
Bu örnekte damlacık iletiminin klimalı havalandırma yoluyla sağlandığı sonucuna varıldı.. Enfeksiyon için anahtar faktör hava akışının yönü idi. Dikkat çekici bir şekilde hasta B3'ün ateşi yoktu ve salgındaki hastaların %1'i asemptomatikti. Ve bu hastalar halk arasında arasında potansiyel bir salgın kaynağı görevi gördü. COVID-19'un restoranlarda yayılmasını önlemek için sıcaklık izleme gözetiminin güçlendirilmesi, masalar arasındaki mesafenin arttırılması ve ortamın daha sık havalandırılması önerilir.
Kaynak: CDC | Arşiv Bağlantısı
