Pandemi bitti mi? Sırada ne var?
2023 yılının Mayıs ayında, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Covid-19'un sağlık açısından artık "küresel bir acil durum" teşkil etmediğini açıklamıştı.
WHO Başkanı Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, resmi rakamlara göre salgında en az yedi milyon insanın öldüğünü söyledi. Ancak gerçek sayının bunun yaklaşık üç katı, yani 20 milyona yakın olduğunu belirtti, virüsün önemli bir tehdit olmaya devam ettiği konusunda da uyardı. Ama pandeminin hız kestiği de bir gerçekti.
WHO Avrupa Bölge Direktörü Hans Kluge, bir sonraki salgının “ruh sağlığı salgını” olabileceğini söyledi.
Kluge, insanların ruh sağlığını güçlendirmenin çok önemli olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti: "Ruh sağlığı sorunlarını 'bir sonraki pandemi' olarak adlandırıyorum. Dünyanın her yerinde, özellikle de COVID-19'da gençler de tecrit altındaydı ve bu durum, insanların ruh sağlığını da etkiedi. Gördüğümüz kadarıyla gençlerde çok fazla kaygı ve uyku bozukluğu problemi var."
Sadece gençlerde değil, toplum genelinde empati yoksunluğu, bencillik, tahammülsüzlük sonucu öfke kontrolsüzlüğünün çok daha fazla görüldüğünü söylemek mümkün. Ne kadar zamanda rehabilite edilebileceğimiz ise belirsizliğini sürdürüyor.
COVID-19 salgını henüz tamamen sonlanmamışken, çeşitli faktörleri hesaba katan bir modelleme, bir sonraki salgının düşündüğümüzden çok daha yakın olabileceğini gösteriyor. Salgınların endişe verici boyuta ulaşmasının temel nedenleri; dünya genelinde görülen hızlı kentleşme, iklim krizi ve ekonomik büyüme karşısında yoksulluğun getirdiği zorluklardır.
Kentleşme ve habitat tahribatı insanları ve hayvanları daha yakın temasa sokarak patojenlerin insanlara bulaşabilmesini kolaylaştırıyor. İklim değişikliği aynı zamanda hayvanların yaşam alanlarını da değiştiriyor ve onları yeni bölgelere göç etmeye zorluyor. Patojenler insanlara ulaşmadan önce çeşitli hayvan türleri arasında yayılabilir; bu nedenle iklim değişikliğinin yol açtığı yeni tür etkileşimleri aynı zamanda insanlara bulaş riskini de artırmaktadır.
Bilim insanları bir sonraki salgının muhtemelen bir tür grip virüsünden kaynaklanabileceği konusunda uyarıyor. WHO’nun kuş türlerinin yayılmasına ilişkin korkularını dile getirmesiyle birlikte grip hâlâ küresel sağlık için en büyük tehdit olmaya devam ediyor. Yüksek mutasyon oranları ve bulaşıcılıkları göz önüne alındığında, diğer patojen türlerinden kaynaklanan tehditler devam etse de, kanıtlar bir sonraki salgının büyük olasılıkla koronavirüs veya bir tür grip virüsü gibi bir solunum yolu RNA virüsü olacağını gösteriyor.
Zamanında eyleme geçmek için kapsamlı hazırlık ve pandemi hasarını hafifletme stratejilerinin finansmanı, mevcut salgının benzer sonuçla tekrarlanmamasını sağlamak için öngörülmelidir. Bu nedenle gelecek, yaklaşmakta olan pandemilerle mücadele için ülkelerin ve uluslararası kuruluşların güçlü işbirliklerini gerektiriyor.
TERMODİNAMİK
