Kadın istihdamı düşüşe mi geçiyor?

Genç Yönetici ve İş İnsanları Derneği (GYİAD) İstihdam Çalışma Grubu ve İstanbul Ekonomi Araştırma iş birliğinde hazırlanan Genç Kadın İstihdamı ve Yeni Ekonomi Raporu yayımlandı. Raporun kamuoyuna sunumu ile birlikte GYİAD Genç Kadın İstihdamı ve Yeni Ekonomi Zirvesi de gerçekleştirildi. Raporun çıktısının çok önemli olduğunu söyleyen GYİAD Yönetim Kurulu Başkanı İrem Pehlivanoğlu Gürkaş, “Biz dernek olarak toplumsal kalkınmanın kadın erkek eşitliğinden geçtiğine inanıyoruz. Yapılan araştırmalarda ne yazık ki önümüzdeki dönemde kadın istihdamının düşüşte olacağını görüyoruz” dedi.

Raporun yönetici özeti’nde şu ifadeler yer alıyor: “Kadın istihdamı, bireysel ve toplumsal açıdan sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleşmesi, ülkenin ekonomik çıkarlarına ve toplumsal refahına katkısı ile ülkelerin politikalarında yer verdiği önemli konu başlıklarından biri olarak öne çıkıyor. 2005’ten bu yana Türkiye’de kadın istihdam verileri giderek daha fazla kadının aktif olarak iş hayatında rol almaya başladığını gösterse de kadınların iş gücüne katılım ve istihdam oranları erkeklere kıyasla çok daha düşük seviyelerde. Son yıllarda teknolojik gelişmelerin çalışma hayatındaki yansıması, iş ortamında dijitalleşmenin ve otomasyonun arttığı bir süreçte olduğumuzu gösteriyor. Bu süreç, var olan mesleklerin dijital dönüşüme uygun olarak değişmesini, çalışanların bilgi ve iletişim teknolojileri ile ilgili beceriler edinmesini ve Türkiye’de halihazırda problemli olan kadın istihdamı sorununun dijital dönüşümle beraber yeniden ele alınmasını zorunlu kılıyor. Bu bağlamda Genç Kadın ve Yeni Ekonomi Araştırması, kadın istihdamını, Türkiye’deki üniversite mezunu genç kadınların istihdama katılırken karşılaştıkları zorluklar, endüstri 4.0 ile artan dijitalleşme sonucunda gereken mesleki becerilere ne ölçüde sahip oldukları ve yeni dijital beceri edinmeye yönelik yaklaşımları üzerinden dijital dönüşüm ile beraber ele almayı amaçlıyor.”

Peki, araştırma bulguları ne diyor? Araştırma kapsamında görüşülen kadınların yüzde 25’i çalışmadığını ve iş aramadıklarını belirtiyor. Bu kadınların çalışan veya iş arayan kadınlara kıyasla medeni hal ve çocuk sahipliğine bakıldığında, yüzde 71’inin evli ve yüzde 63’ünün ise çocuk sahibi olduğu görülüyor. Çalışmayan kadınların son işlerinden ayrılmasının sebepleri incelendiğindeyse, ev içi sorumluluklar payının diğer sebeplere kıyasla yüksek olduğu anlaşılıyor. İş yaşamına katılma önündeki en büyük engel yüzde 30 ile ‘çocuk bakımı’ olarak öne çıkıyor. Zaman zaman veya tümüyle evden çalışan kadınların yüzde 41'i ise ‘ev içi sorumluluklarından dolayı tümüyle işine odaklanamadığını’ ifade ediyor. Diğer taraftan araştırmaya katılan kadın yöneticiler, kadın oldukları için karşılaştıkları en zor durumun, iş ve aile arasında kalma olduğunu ifade ediyor. Ayrıca tüm katılımcıların yüzde 52’si, işyerinde erkeklerin yükselme konusunda daha avantajlı olduğunu söylüyor.

Katılımcıların sadece yüzde 9’u, kendi girişimini kurmuş olmasına rağmen, her on katılımcıdan 6’sı, ileride kendi girişimini kurmak istediğini ifade ediyor. Kurulmak istenen girişimlerde ise moda/tekstil ve eğitimin ön planda olduğu görülüyor.

Katılımcıların çoğunluğu, üniversitede aldığı eğitimi, bilgisayar ve teknoloji yeteneklerini geliştirme konusunda yeterli görmüyor. Katılımcıların yaklaşık yüzde 50’si, bu alandaki eğitim açığını inisiyatifleri ile kapatmaya çalışıyor. Çalıştığı yerin teşvik etmesiyle beceri edinenler ise örneklemin yalnızca yüzde 13’ünü oluşturuyor. Katılımcıların yeni beceriler edinme isteği yüksek olsa da, yüzde 39’luk kesim, edinilen becerilerin iş hayatına katkı sağlamadığını düşünüyor. Bu durum, üniversite eğitimi dışında elde edilen dijital becerilerin niteliğinin düşük olması veya beceri-iş uyumunun sağlanamamasını akla getiriyor.