Dünyayı kurtarabilecek güce sahip olduğunuzu biliyor musunuz?
Dünya üzerindeki yenilenebilir kaynaklar ile insanların bu kaynaklara yönelik talebini değerlendiren araştırmalar yürüten Küresel Ayak İzi Ağı’nın (Global Footprint Network) verileri, dünyamızın bize sunduğu 1 yıllık doğal kaynakları, bu yıl, 28 Temmuz itibarıyla tükettiğimizi gösterdi. Bu tarih, 2021 yılındaki tarihin bir gün öncesi. Bugünden itibaren, dünyanın yıl içinde yenilenebilme kapasitesinden fazlasını tüketmeye başlayacağız. Başka bir deyişle geleceğimize borçlanacağız.
Küresel Limit Aşım Günü, hesaplanmaya başlandığı 1970’lerden bu yana sadece 2020 yılında, pandemi kısıtlamalarının etkisiyle üç hafta ileri kaymıştı. Ne var ki bu değişiklik kısa ömürlü oldu. Pandeminin ardından, iklim krizinin neden olduğu aşırı hava olayları ve Ukrayna-Rusya savaşı ile gelen kriz koşulları da doğal kaynakların geleceğimiz için ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gösterdi. Son dönemde yaşanan bu krizlerin ardından toplumsal ve ekonomik iyileşme ancak ekolojik kaynakların verimli kullanımıyla mümkün. Oysa insanlık olarak ekosistemlerin yenileyebileceğinden %75 daha fazla doğal kaynak kullanıyor ve “1.75 Dünyamız” varmış gibi tüketiyoruz. Yarım yüzyılı aşkın süredir dünyanın limitini aşarak tüketmemizin sonucunda küresel çapta biyolojik çeşitlik kaybı, atmosferde sera gazı artışı, gıda ve enerji krizleri doğuyor. Ayrıca sıcak hava dalgaları, kuraklık, aşırı hava olaylarının etkisiyle büyük orman yangınları, seller gibi afetlerle daha sık karşı karşıya kalıyoruz. Hâlbuki gidişatı tersine çevirmek mümkün olmakla kalmayıp karar vericilerin işini kolaylaştıracak ekonomik faydalar da sunuyor. Küçük değişikliklerle Limit Aşım tarihini ötelemek mümkün. Küresel Ayak İzi Ağı hesaplamalarına göre alınabilecek en etkili önlemlerden biri otomobil kullanımını azaltmak. Otomobil kullanımı kaynaklı karbon ayak izi %50 azaltılıp, bu mesafenin üçte biri toplu taşıma, kalanı da yürüyerek veya bisikletle kat edilirse Dünya Limit Aşım Günü 13 gün ötelenebilir. Tüm dünyada gıda israfı yarı yarıya azaltılırsa Limit Aşım Günü 13 gün daha ileri kaydırılabilir. Kaybettiğimiz ormanları geri kazanarak da bu gidişatı yavaşlatabiliriz. Tüm dünyada 350 milyon hektar orman alanı geri kazanılırsa bu tarihi 8 gün erteleyebiliriz. Bu da geri kazanılacak her 45 milyon hektar orman alanı ile, Limit Aşım tarihinin 1 gün ötelenebileceği anlamına geliyor.
İklim krizi konusunda en kritik sektörlerden biri de enerji sektörü. Yenilenebilir kaynakların kullanımını artırmak ise artık kaçınılmaz hale geldi. Enerji analisti ve karbonsuz bir enerji ekonomisine geçişle ilgili yeni bir kitap olan “The Energy Switch”in yazarı Peter Kelly-Detwiler; “Yenilenebilir enerji, şu anda mevcut olan ekonomik açıdan en rekabetçi güç” diyor.
ABD’de yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektrik miktarı Nisan ayında %28 ile rekor kırdı ve bu, yenilenebilir enerjinin ABD enerji piyasalarında ne kadar önemli hale geldiğini gösteren çığır açan bir rakam.
China Renewable Energy Engineering Institute (CREEI) verilerine göre de 2022 yılında 100 GW kapasitesine varan yeni güneş enerji tesisi kurulacak. Bu,10 yılda 28 kat artış anlamına geliyor.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz Berlin'de düzenlenen 13. Petersberg İklim Diyaloğu Toplantısı'nda “Yenilenebilir enerji hepimizin çıkarınadır. Bu, iklimin de çıkarınadır. Önümüzdeki 5 yıl içinde ekonomi kuruluşlarıyla birlikte iklim koruması ve yenilenebilir enerji için 600 milyar euro yatırım yapacağız. Sanayimizi iklim nötr yapmak istiyoruz." dedi.
Yenilenebilir enerji pazarı Türkiye’de de hareketli. Ama daha somut ve daha hızlı adımlara ihtiyacımız olduğu, inkar edilemez bir gerçek…
Dünyayı kurtarmanın başka bir yolu yok… Daha az tüketmek, daha çok yenilenebilir kaynak kullanmak, mevcut kaynaklardam maksimum verim elde etmek, artık hem bireylerin hem de hükümetlerin mecburiyeti. Şöyle söylemek belki daha doğru; dünyayı kurtarabilecek süperkahramanlar aaramaya gerek yok, çünkü o süperkahramanlar bizleriz. Hepimiz… Bunun bilinci ile hareket edersek, çok şeyi değiştirebiliriz.
Gökçen Parlar Ünal
gokcenparlar@dogayayin.com
