Kadın işi
Cinsiyetçiliğin yaşamımızın her alanında yakamıza yapıştığı yetmezmiş gibi bir de meslek seçimlerinde “kadın işi-erkek işi” kisvesiyle karşımıza çıkması, ne yazık ki yaşadığımız çağda bile kökünü kurutamadığımız bir düşünce. Kadının eline en çok hamurun yakıştırıldığı dünyada en iyi aşçıların (genellikle) erkek olması örneği bile bu düşünceyi kıramıyor. Vebayı kurutan dünya, kafalardaki fosil inanışları kurutamıyor…
“Kadın işi – erkek işi” meselesi, sadece Türkiye’nin değil, tüm dünyanın meselesi aslında. Mesleki cinsiyetçilik konusunun çok çarpıcı bir örneğini paylaşayım sizinle: 2015’te, San Francisco merkezli OneLogin şirketi, eleman almaya ve bunun için de gençlerin ilgisini çekebilecek afişler hazırlamaya karar veriyor. Kampanya afişinde “Ekibim harika! Herkes zeki, yaratıcı ve çok komik” yazılı metnin yanında gülümseyen bir genç kızın yer alması planlanıyor. Şirket, afiş için bir model kullanmak yerine çalışanlarından Isis Anchalee Wenger’in fotoğraflarını kullanmak istiyor. Wenger, 22 yaşında genç bir yazılım mühendisi. Teklifi kabul ediyor ve çalıştığı şirketin eleman ilan afişi için bir fotoğraf çektiriyor. Üzerinde bir tişört, yok denecek kadar az makyajı ve siyah çerçeveli gözlükleriyle. İşte ne oluyorsa bu afişlerin reklam panolarında yer almasıyla oluyor. Sosyal medyada afişle ilgili yorumlar paylaşılıyor: “Bu kadar güzel kızdan mühendis mi olur?”, “Mühendis olmak için fazla seksi”, “Güzel bir manken yerine keşke gerçek bir mühendis kullansaydınız, kampanyanız daha samimi ve gerçekçi olurdu” vesaire… Isis bu işe o kadar şaşırıyor ve kızıyor ki, blogunda olayın gelişimini ve sadece kadın olduğu için çalıştığı sektörde karşılaştığı ayrımcılığı anlatan bir yazı yayınlıyor. Ardından #ilooklikeanengineer (mühendise benziyorum) başlığı ile bir sosyal medya kampanyası başlatıyor. Tüm mühendis kadınları da kampanyaya destek vermeye ve insanların önyargılarını kırmaya çağırıyor. Ne oluyor dersiniz? Dünyanın 50’den fazla ülkesinden 500 bin kadar tweet'le kadınlar, “mühendise benzediklerini” anlatan iletiler paylaşmaya başlıyorlar. Kampanya bir anda sosyal medya aleminin gündemine oturuyor. Gönderilen iletilerin içinde kucağında ya da karnında bebeği ile poz verenler mi ararsınız, başında baretle şantiyede çalışanlar mı, 20 yıldan fazladır kod yazan (hatta ilk kodlarını delgili kağıt kartlara yazmış bulunan) annesinin fotoğrafını paylaşanlar mı… Dünyanın mühendis kadınları, Isis’in açtığı bayrak altında fotoğraflarıyla isyan ediyor…
Türkiye’de geçen yıl bir firmanın kadınlar günü etkinliğinde konuşan kadın mühendisleri dinlemiştim. Hepsi neredeyse aynı sahneyi yaşamış… İş başvurularında karşılarında hep “Şantiyede kadının işi ne” diyen erkeklerle karşılaşmışlar. Yılmayıp elde ettikleri başarılardan ötürü konuşmacı olarak davet edildikleri etkinlikte belki de onlara “kadından mühendis olmaz” diyen erkeklerce ayakta alkışlanan kadınlardı her biri...
Türkiye’deki bir başka güzel örnekten; kadınustalar.com platformundan ve yaptıkları şahane işlerden daha önce sizlere bahsetmiştim. Sloganlarına bayılıyorum; bence bir platformun sloganı olarak kalmamalı, atasözü gibi dilimize, beynimize yerleşmeli: “İşin cinsiyeti olmaz, ustası olur!” Mesele ancak bu kadar bu kısa ve net anlatılabilir…
(Bir küçük parantez açayım buraya, sektörümüzün yakından takip ettiği Termodinamik dergisini kadınlar hazırlıyor ve derginin web sitesi www.termodinamik.info da kadınlar tarafından yönetiliyor. İlgi ve desteklerinize teşekkür ve sevgilerimizle…)
8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günümüz Kutlu Olsun.
Gökçen Parlar Ünal
gokcenparlar@dogayayin.com
