Sanal dünyanın mantığımızla dansı…
Üniversite yıllarımda, ödev hazırladığımızda hocalarımız öncelikle kaynakça sorardı. Hangi kütüphanelere gittin, hangi kaynakları taradın, hazırladığın ödev için kullandığın bilgileri elde etmek için ne kadar çaba harcadın? Biz –sanıyorum- son kütüphane nesliyiz. Biz mezun olduktan sonra çağımızın süper kahramanı internet devreye girdi ve hayatımızın baş köşesine kuruldu. Kardeşimden biliyorum, çıktı alıp ödev verilmesin, öğrenciler hiç olmazsa internetten aldıkları metinde ne yazdığından haberdar olsun diye onun da hocaları ödevlerin elle yazılmasını istiyorlardı… İyi niyetli fakat geçici çözüm arayışları…
İnternet “doğru kullanıldığında” elbette sunduğu nimetler ile muhteşem bir yenilik fakat aynı zamanda algı oyunlarına teşne beynimiz için pek de kaygan bir zemin.
İngiliz yazar, gazeteci ve film yapımcısı Oobah Butler, sanal ortamın gerçekliğe nasıl çelme takabileceğini nefis bir deney ile ispatladı: Butler, gerçekte var olmayan bir restoran uyduruyor ve bu hayali restoranına “The Shed at Dulwich” adını veriyor. Restoranı için bir web sayfası hazırlıyor, bu web sayfasında traş köpüğü ve tuvalet tabletleri kullanarak hazırladığı süslü sahte yemekler paylaşıyor. Ardından olmayan restoranını mekan sorgulaması için dünyanın en çok kullanılan TripAdvisor isimli uygulamasına kaydettiriyor (uygulamada 18 bini aşkın restoran yer alıyor). Daha sonra da arkadaş çevresinden bu sahte restoran için pozitif yorumlar yapmalarını rica ediyor.
Sonra ne oluyor dersiniz? Bu olmayan restoran, Londra’nın en iyi restoranları listesinde bir numaraya oturuyor! Elbette restoran için kaydettiği telefon hiç durmadan çalıyor ve Butler, arayanları “o tarihlerde maalesef yerimiz yok” diyerek geçiştiriyor. Bu kadarla da kalmıyor, Butler ikinci aşama olarak insanların bu uyduruk restorana gerçekte ne tepki vereceklerini merak edip evinin arka bahçesini restoran gibi düzenliyor ve birkaç rezervasyonu kabul ediyor. Sahte bir DJ ayarlıyor ve müşterilerine ikram etmek için marketten dondurulmuş gıdalar alıyor. Peki, Londra’nın en iyi restoranında yer bulabildikleri için pek mutlu olan müşterileri ne yapıyor sizce? Ortamı çok beğendiklerini, yemeklerin “harika” olduğunu söyleyip tekrar gelmek istediklerini belirtiyorlar. Butler tüm bunları kaydedip Youtube’da yayınlıyor. Ardından, TripAdvisor olayı fark edip, restoranı listeden kaldırıyor. Olay İngiliz basınının gündemine oturuyor.
Kıssadan hisse: Araştırmak, okumak, doğru bilgi için çaba sarf etmek vakit kaybı değildir. Aksine kendinize, ailenize, şirketlerinize yaptığınız en şahane yatırımdır.
Gökçen Parlar Ünal
gokcenparlar@dogayayin.com
