Hava İçinde Bulunan CO2'in Yaklaşık Gerçek Zamanlı Ölçümünde Kullanılan NDIR (Non-Dispersive Infrared 'Dağılmayan Kızılötesi')Tabanlı Sensörlerin Bağıl Performansı
Yazan : Sudhir Kumar Pandey& Ki-Hyun Kim
Yeryüzü&Çevre Bilimleri Fakültesi, Sejong Üniversitesi, Seul, Kore
Çeviren : Okan Yunusoğlu
ÖZET
Bu çalışmada, NDIR tabanlı sensörlerin güvenilirliği, yakın-gerçek zamanlı CO2 ölçüm sistemlerinin karşılaştırılmasına ait sonuçların değerlendirilmesi ile araştırılmıştır. Bu amaca yönelik olarak, iki farklı model tipine ait sensörlerin kullanımıyla (H-550 ve B-530, ELT Company, Kore) örnekleme yapılmıştır. 304 saat boyunca, her bir sensörden üçer adet örnekleme verisi, üçer saniyelik aralıklar içinde gerçekleştirilen
yan-yana analizlerle derlenmiştir. Her bir sensöre ait bağıl standart hata göz önüne alındığında, sensör ölçümlerinin tutarlılığı ortalama % 2.33 gibi makul bir değişim göstermiştir. Bütün sensörler, gelen CO2 değerlerinin korelasyon analiziyle değerlendirildiğinde sonuçlar,
modelden bağımsız olarak, güçlü biçimde karşılaştırılabilirlik göstermişlerdir. Bu çalışmanın genel kanısı, NDIR sensörlerin, en azından izafi anlamda, yüksek derecede karşılaştırılabilir veri üretecek kadar yeterli olduğudur.
Anahtar Kelimeler: NDIR Sensör; CO2 Kontrolü; yan-yana analiz; performans değerlendirme
1. GİRİŞ
Karbondioksit, ortalama 380 ppm ortalama ortam konsantrasyonuyla (taze havada), atmosferdeki en çok bulunan dördüncü gazdır[1]., En önemli antropojenik (insan faaliyetleri sonucu ortaya çıkan) sera gazı olduğundan ötürü, iklim değişikliklerinde pay sahibi olan karbondioksit, kızılötesi radyasyon tutucusu olduğundan ötürü okyanustaki kimyasal değişmelerden de sorumludur. Bu durum sırasıyla iklimin ısınmasına ve ekolojik sistemlerin değişmesine sebep olur[2].
Karbondioksit yaşayan organizmaların en yaygın ortak ürünlerinden biridir[3]. İnsan, her nefes alışverişinde atmosfere karbondioksit yayar (yaklaşık % 3.8 derişimde)[4]. ABD Tarım Departmanı'nda gerçekleştirilen bir çalışmaya göre, bir insan günde ortalama 450 litre (900 gram) karbondioksit üretir. Karbondioksit sinsi bir gaz olduğundan ötürü derişimdeki değişimlerin insanlar tarafından fark edilmesi zordur. Düşük derişimlerde gaz tehlikesiz iken, yüksek derişimlerde hayati tehlike teşkil eder (30,000 ppm'den yüksek derişimlerde ortalama 15 dakika, 5000 ppm'den yüksek derişimlerde 8 saat maruz kalınması halinde).[6]
Hava kalitesinin ölçümü esnasında CO2 konsantrasyonu, özellikle ele alınan bir parametredir. Hava sızdırmaz kapalı dağıtım sistemlerin bina tasarımı ve Isıtma-Soğutma-Havalandırma sistemlerinde popüler hale gelmesi, iç hava kalitesinin önemini artırmıştır [7,8,9]. CO2 derişiminin yüksek olmasına bağlı olarak hava kalitesinin azalmasından dolayı pek çok sağlık problemi ortaya çıkabilmektedir: Hasta bina sendromu, havasız bina sendromu, binayla alâkalı rahatsızlıklar (mide bulantısı, deri hastalıkları, halsizlik vs.) ve Hasta Ev Sendromu. Bu sebepten ötürü CO2 derişiminin sürekli ve anlık olarak izlenebilmesi için kullanılacak taşınabilir ve düşük maliyetli CO2 gaz sensörlerine talep artmaktadır. Bu çalışmada, NDIR sensörlerin uzun zamanlı CO2 ölçümünde tekrarlanabilirliği ve uyumluluğu araştırılmıştır.
2. Malzemeler ve Yöntemler
2.1. CO2 Analizinin Tarihçesi
CO2 analizinin geçmişi, 180 yıllık bir sürede çeşitli fiziksel ve kimyasal yöntemlerin gelişimine dayanır: Gaz kromatografi [12,13], kızılötesi analiz [14], C14 izotop ölçümü [15], kütle spektrometresi [16], FT-IR(*) spektrometresi, gaz yayınım akış enjeksiyonu (GD-FIA) [18] veya farklı pH göstergelerine sahip fotometrik tespit esasına dayanan sürekli akış sistemleri [19, 20, 21, 22], kondüktimetrik sensörler [23, 24, 25], termistörler [26], ve akustik dedektörler [27, 28].
Günümüzde, havadaki CO2 derişimini gözlemlemek için yaygın olarak iki tip gaz sensörü bulunmaktadır; dağılmayan kızılötesi (NDIR) ve katı elektrolit sensör [30]. NDIR sensörler, uzun soluklu dengesi, doğruluğu ve CO2 ölçümü esnasındaki düşük enerji sarfiyatıyla daha fazla teknik avantaja sahiptir. NDIR sensörler belli bir dalga boyundaki gaz emilimi prensibiyle fiziksel ölçüm yaptığından ötürü, açık havada yüksek seçiciliğe ve hassasiyete sahiptir. NDIR sensör, belli bir dalga boyundaki (4.26 Ìm) [32] kızılötesi ışını emerek CO2 ölçümünü yapabilir. CO2?in, ihmal edilebilir bir parazitle seçici olan bu bantta yüksek emilimi olduğu bilinmektedir[33].
NDIR sensörler gaz analizinde kullanılabilecek olan basit spektroskopik cihazlardır. NDIR sensörlerin temel elemanları; kaynaklar (lambalar), numune bölmeleri (veya ışık tüpleri), dalgaboyu filtreleri, ve kızılötesi dedektörlerdir. Gaz, numune bölmesine pompalanır (veya yayılır) ve hedef-gazın derişimi, kızılötesi aralıkta belli bir dalga boyunda emilimle elektro-optik olarak ölçülür. Kızılötesi ışın numune bölmeleri üzerinden dedektöre yönlendirilir. Dedektörün önündeki optik filtre, seçilen gazın dalga boyu dışındaki ışıkları tutar. ?Dağılmayan? terimi, gaz örneği dedektöre girmeden önce filtrelenen ışığın tamamını belirtir (Dağılan Kızılötesi Sensörlerde, istenen dalga boyunu seçebilmek için kafes (veya prizma) kullanılması faydalı olacaktır). Teorik olarak, bu dalga boyunda diğer gazlar ışığı emmez, böylece dedektöre giden ışık miktarı etkilenmez.
2.2. Deneysel Metodoloji
Bu çalışmada, CO2 sensörlerinin bağıl performansı ELT Company, Kore tarafından üretilmiş iki farklı NDIR sensör kullanılarak test edilmiştir. Sensör modelleri (H-550 ve B-350) ölçüm aralıkları bakımından birbirinden farklıdır; B-350 0-10,000 ppm ölçüm aralığına sahipken H-550 0-50,000 ppm arasında CO2'i ölçebilir (Özellikler için bakınız Tablo 1). İki modelin, gerçek zamanlı CO2 ölçümündeki fizibilitesi araştırılmıştır. Bu amaçla, 6 CO2 sensöründen aynı anda veri alacak bir sistem kurulmuştur (yukarıda belirtilen modellerden eş özelliklerde üçer adet). NDIR sensörleri için veri toplama programının kurulu olduğu bir bilgisayar ile üç saniye aralıklarla CO2 için yakın gerçek zamanlı veri toplanmaktadır. Her bir sensör için çalışma öncesi kalibrasyon yapılmıştır ve her bir sensör ünitesi, verilmiş özellikleri sağlamaktadır.
Bu çalışma esnasında, altı sensör de 304 saat süreyle ve üç saniye aralıkla (~13 gün: 21 Mayıs-1 Haziran 2007) CO2 derişimlerini kaydetmek için çalışmıştır. CO2 sensörlerinin yan yana analizleri, Atmosferik Çevre Laboratuvarı-Sejong, Kore'de aynı çevresel şartlarda gerçekleştirilmiştir. Üç saniye aralıklarla toplanan data saatlik (veya günlük) ortalama değerlere çevrildikten sonra ham veri olarak kullanılır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar daha sonra, havada gerçek zamanlı CO2?in ölçümünü incelemek üzere değerlendirilmiştir. Bu sistemin, ortam havasındaki CO2?i analiz etmek amacıyla en uygun biçimde uygulanabilmesi için, bu sensörün mutlak hassasiyet dahil analitik özelliklerini tanımlamak üzere deneyler devam etmektedir; çabalarımızın sonuçları ileride yapacağımız yayınlarda tanımlanacaktır.
3. Sonuçlar ve Tartışmalar
3.1. CO2 analizinin genel modeli
CO2 veri gruplarının ayrık olarak karşılaştırmasının yapılabilmesi için, 3 saniye aralıklarla toplanan tüm veriler saat aralıklarına çevrilir. Tüm bu veriler istatistiksel bir özet türetmek için kullanılır (tablo 2). Ham CO2 verisi (3 saniye aralıklı) saatlik aralıklara dönüştürülmüş veri ile karşılaştırıldığında (Tablo 2A ve 2B), son veriler önceki değerlerle aynı ortalamayı göstermiş ancak standart sapma değerleri hafifçe azalmıştır. Bundan dolayı, sadeliği korumak adına, aksi belirtilmedikçe saatlik veriler kullanılarak CO2 verileri yorumlanmıştır. Tablo 1A?da görüldüğü üzere, her bir sensörde ölçülen CO2?in ortalama değerleri 396 ±39 ppm (B1) ile 448±29 ppm (B2) arasındadır. Ortalama değerlerine bakıldığında, her bir sensör yüksek oranda karşılaştırılabilirlik sergilemiştir (Şekil2).
Bütün çalışma boyunca ölçülen CO2?in geçici eğilimleri Şekil 3?te gösterilmiştir. CO2 analizinin sonuçları saatlik aralıklarla grafiğe taşındığında (Şekil 3A), her bir sensör modelinden bağımsız olarak yakın değerler vermiştir. 3 saniyelik aralıklarla elde edilen veri setleri ayrı tutulmuştur ve günbegün CO2 derişim değerlerinde meydana gelen değişimleri hesaplamakta kullanılmıştır. Bütün ölçümler laboratuvar ortamında açık havadan toplandığından ötürü CO2 derişimleri, laboratuvardaki gündelik aktivitelere göre hafif değişimler göstermiştir.
3.2. NDIR Sensörlerin
Performans Değerlendirmesi
CO2 ölçümünde NDIR sensörlerin bağıl performanslarını yaklaşık olarak tespit edebilmek üzere, bağıl standart hata, (BSH) 6 sensöre ait veriler için hesaplanmıştır.
Altı sensörden elde edilen CO2 verileri kullanılarak saatlik BSH değerleri hesaplanmış ve tüm çalışma (304 saat) grafiğe dökülmüştür (Şekil 4). BSH değerleri saatlik olarak ele alındığında % 1.33 ila 3.56 arasında ufak değişimler göstermişlerdir. Bununla birlikte, bu eğilim çalışma boyunca korunmuştur. BSH?nın tüm çalışma boyunca ortalaması % 2.33?tür.
Farklı sensörler arasındaki karşılaştırılabilirliği daha doğru biçimde değerlendirebilmek için, her bir ünitenin CO2 ölçümünden 6 ünitenin ortalamasını çıkartarak saatlik yüzde sapma değerleri hesaplanmıştır. Yüzde sapma değerleri Tablo 3?te görülmektedir. Tablo 3?te görüldüğü üzere, H3 ve B1 ortalamadan negatif sapma gösterirken (% ~ -6) H1,H2,B2 ve B3 pozitif sapma (% ~4) göstermiştir. Şekil 5?te görünen sonuçlar H3 ve B1 arasında yüzde sapma değerlerine ait trendin neredeyse aynı olduğunu doğrular. İki ünite, genel eğilim olarak ortalamadan negatif sapma göstermiştir. B-530 ünitelerinin H-500?e oranla daha geç cevap vermesi beklense de, sürekli ölçümlerden elde edilen sonuç böyle bir sistematik biçimi tespit edememiştir (Bkz. Tablo1).
NDIR performansının karşılaştırılabilirliğini kontrol etmek üzere, tüm sensörlerden alınan saatlik CO2 verileri arasında korelasyon analizi yapılmıştır (Tablo 4). Korelasyon analizinin sonuçları, pek çok güçlü korelasyon eşleşmesi olduğunu ortaya koymuştur: B2 ve B3(r=0.99, p<0.01), H1 ve H2 (r=0.98, p<0.01), B1 ve B2 ( r=0.97, p<0.01) ve B1 ve B3 çiftleri (r=0.92, p<0.01). Pek çok sensör çiftinden güçlü, pozitif ve anlamlı bir korelasyon gözlense de, halen daha genel eğilimden bazı istisnaları mevcuttur (B1 ve H3 çifti gibi). Korelasyon biçimlerindeki farkları hesaplayabilmek için, üç farklı eşleşen durum Şekil 6?da karşılaştırılmıştır. Şekil 6?da görülüyor ki H1 ve H2, homojenliğe yaklaşan bir eğimle mükemmel korelasyon göstermektedir. Buna karşın, B2 ve H3 nispeten güçlü bir korelasyon gösterirken, B1 ve H3 tüm çiftler arasında en zayıfını gösterir (r=0.39, p<0.01). H3?le beraber olan tüm korelasyon çiftlerinin en zayıf korelasyonlar olmasından ötürü, H3 ünitesinin kalibrasyon dalgalanması gibi belli problemlerden ötürü problemli olduğu düşünülebilir.
3.3. Önceki Çalışmalarla
Karşılaştırma
Bu çalışmada incelenen NDIR performansına ait temel özellikleri anlayabilmek adına farklı tekniklere arasındaki karşılaştırmalı CO2 ölçümlerine ait bulunabilen veriler incelenmiştir. Satienperakul ve diğerleri tarafından yürütülen çalışmada [18], ısıl iletkenlik dedektörlü gaz kromatografi (GC-TCD), CO2/Sıcaklık metrenin ve GD-FIA yönteminin performansı değerlendirilmiştir. Yazarlar, farklı çevre koşullarından hava örnekleri (laboratuvar, kapalı otopark, süt kutularının tam dolu halde kalan boşlukları ve arazi). Çalışmaya ait rapor, her üç yöntemden (GD-FIA, GC-TCD ve CO2/Sıcaklık metre) elde edilen sonuçların % 95 güven seviyesinde (t-istatistiğine göre) aynı kabul edilebileceğini ortaya koymuştur.
NDIR yönteminin CO2 analizindeki performansını dolaylı yoldan ortaya koyabilmek için, yeniden türetilebilme özelliğinin bir ölçütü olarak farklı yöntemlere ait CO2 verilerinin BSH?ları karşılaştırılmıştır. Tablo 5, farklı yöntemler arasında ve farklı çevre koşulları altında BSH hesaplamalarının bir özetini sunmaktadır. NDIR yönteminde ortaya çıkan BSH % 2.33 gibi küçük bir değer iken sabit derişim seviyesi (~340 ppm), sürekli CO2 ölçümünde % 6.20 (GC-TCD) ve % 5.98 (GD-FIA) BSH saptanmıştır. Esler tarafında hazırlanmış diğer bir raporda (2000), Fourier Transform kızılötesi spektroskopisinde (FT-IR) % 0.15 seviyesinde kısa süreli hassasiyet sağlamıştır. Kondüktimetrik dedektörde sürekli akışla CO2 ölçümünde saptanan bağıl hata % ~ 3 civarında olmuştur [24]. NIOSH analitik yöntemler kılavuzuna göre (1994), GC-TCD yöntemi % ± 5.3 arasında doğruluk, ve 2270-10000 ppm CO2 analiz aralığında % -2.5 yanılma vardır. Üç markaya ait dedektör tüpleri (Draeger CH 30801, Kitagawa 126 ve Gastec 2LL) arasında karşılaştırmalı CO2 analizi (800-1000 ppm aralığı) % 5-7 aralığında BSH değerleri vermiştir [36]. Bu çalışmada elde edilen ortalama BSH (2.33%) eşzamanlı ölçüm yapan 6 farklı sensör ünitesinden türemiştir. Bundan dolayı sonuçlarımız, diğer çalışmalarının tek bir ünitenin tekrarlı ölçümlerine dayanan sonuçlardan farklı olarak değerlendirilebilir. Yukarıdaki karşılaştırmaya dayanarak, çalışma sonucunda yöntemin (NDIR esaslı CO2 ölçümü), BSH değerleri açısından tekrarlanabilirliği güvenilir sınırlara düşmektedir.
4. Sonuç:
Bu çalışma, NDIR sensörlerinin bağıl performanslarının sürekli ve gerçek zamanlı CO2 analizi ile belirlenmesi için gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla her iki sensör modelinden de (H-550 ve B-530, ELT Company, Kore) üçer örnek sensör, laboratuvar ortamındaki havada CO2 derişimini gözlemlemek üzere çalıştırılmıştır. Laboratuvar ortamında gerçekleştirilen karşılaştırmalı deney sonucunda, 6 sensörden, 304 saat süreyle, üç saniye aralıklarla CO2 derişim verileri elde edilmiştir. Tüm çalışma boyunca ölçülen CO2?nin geçici modelleri (saatlik ve günlük), her bir sensörün model fark etmeksizin, CO2derişimi bakımından iyi bir korelasyon gösterdikleri izlenmiştir. CO2 analizine ait sonuçlar, aynı anda saatlik ölçülen, BSH değerleri üzerinden karşılaştırılmıştır. Bu analize göre, BSH değerleri, 304 saat içinde ortalama % 2.33 olarak gözlenmiştir. Korelasyon analizinin sonuçlarına göre 6 sensörün her biri diğer 5 sensörle iyi bir korelasyon vermiştir. Diğer yöntemlerle karşılaştırmalı analiz yapıldığında, NDIR sensörlerin yeniden üretilebilirlikleriyle dengeli veri elde edilebildiği görülmüştür.
Bu çalışmada, NDIR CO2 sensörlerinin bağıl performansı, ortam havasıyla karşılaştırılabilecek (~400 ppm) derişimlerde araştırılmıştır; rutin CO2 seviye ölçüm işleri WMO ve IPCC gibi organizasyonlar tarafından yapılmaktadır. Bu çalışmanın sonuçlarına dayanarak, bu sensörlerin, ilgili meteorolojik parametrelerle beraber ortamdaki CO2?in rutin ölçümü için uygulanmasına yönelik olarak kullanılması ihtimali araştırılmaktadır. z
Kaynaklar:
1. WMO. The 13th WMO/IAEA Meeting of Experts on Carbon Dioxide Concentration and Related Tracers Measurement Techniques, TD No. 1359). 2006, Boulder, Colorado, USA, 19-22 September 2005.
2. Harvey, L.D. D. Allowable CO2
concentrations under the United Nations Framework Convention on Climate Change as a function of the climate
sensitivity probability distribution function. Environmental Research Letters. 2007, doi:10.1088/1748-9326/2/1/014001.
3. Orr, J. C.; Fabry, V. J.; Aumont, O.; Bopp, L.; Doney, S. C.; Feely, R. M. Gnanadesikan, A.; Gruber, N.; Ishida, A. F.; Joos, R.; Key, M.; Lindsay, K.; Maier-Reimer, E.; Matear, R. J.; Monfray, P.; Mouchet, A.; Najjar, R. G.; Plattner, G.-K.; Rodgers, K. B.; Sabine C. L.; Sarmiento, J. L.; Schlitzer, R.; Slater, R. D.; Totterdell, I. J.; Weirig, M.-F.; Yamanaka, Y.; and Yool. A. Anthropogenic ocean acidification over the twenty-first century and its impact on calcifying organisms. Nature. 2005, 437, 681-686.
4. Henderson, E.R. Carbon dioxide
measures up as a real hazard. 2006, http://www.rimbach.com/scripts/Article/. Accessed on 12 June, 2007.
5. Hannan, J. Your Role in the "Greenhouse Effect". ITEST Bulletin. 1997, 28, 9-11.
6. NIOSH Chemical Listing and Documentation of Revised IDLH Values: Documentation for Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH), 1995.
7. Ferng, S.F.; Lee, L.W. Indoor air quality assessment of daycare facilities with carbon dioxide, temperature, and humidity as indicators. Journal of Environmental Health. 2002, 65, 14-18.
8. Daisey, J.M.; Angell, W.J.; Apte, M.G. Indoor air quality, ventilation and health symptoms in schools: an analysis of
existing information. Indoor Air. 2003, 13, 53-64.
9. Ramachandran, G.; Adgate, J. L.; Banerjee S.; Church, TR.; Jones, D.; Fredrickson, A.; Sexton K. Indoor air quality in two urban elementary schools measurements of airborne fungi, carpet allergens, CO2, temperature, and relative humidity. Journal of Occupational and Environmental Hygiene. 2005, 2(11),
553-566.
10. Jennings, PR.; Fahringer, D.; Collins, T. Sick building syndrome. Indoor air quality and your patients' health. JAAPA. 2000, 34-6, 39.
11. Gupta, S.; Khare, M.; Goyal, R. Sick building syndrome-A case study in a multistory centrally air-conditioned building in the Delhi City. Building and Environment. 2007, 42, 2797?2809.
12. Giannovario, J.A.; Grob, R.L.; Rulon P.W. Analysis of trace pollutants in the air by means of cryogenic gas chromatography. Journal of Chromatography A. 1976, 121, 285-294.
13. Woebkenberg, M.L. Carbon dioxide: method 6603: NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Fourth Edition 1994.
14. Radwan, L. Infrared CO2 analysis in expired air as a test of the pulmonary function. I. Evaluation of the capnographic curve. Pol.Med.J 1967, 6, 403-11.
15. Nydal, R.; Lovseth, K. Carbon-14 measurements in atmospheric CO2 from northern and southern hemisphere sites. 1962-1993. 1996, ORNL/CDIAC, NDP-057.
16. Verkouteren, R.M.; Dorko, W.D. High-accuracy gas analysis via isotope dilution mass spectrometry: carbon dioxide in air. Analytical chemistry. 1989, 21, 2416-22.
17. Esler, M. B.; Griffith, D. W.; Wilson, S. R.; Steele L. P. Precision trace gas analysis by FT-IR spectroscopy. Simultaneous analysis of CO2, CH4, N2O, and CO in air. Analytical Chemistry. 2000, 72, 206-15.
18. Satienperakul, S.; Cardwell, T.J.; Cattrall, R.W.; McKelvie, I.D.; Taylor, D.M.; Kolev, S.D. Determination of carbon dioxide in gaseous samples by gas diffusion-flow injection. Talanta.
2004, 62, 631?636.
19. Baadenhuijsen, H.; Jacobs, H.E.H. Seuren. Determination of total CO2 in plasma by automated flow-injection analysis. Clinical chemistry. 1979, 25, 443-445.
20. Lang, W.; Wolf, U.H.; Zander, R. A sensitive continuous and discontinuous photometric determination of oxygen,
carbon dioxide, and carbon monoxide in gases and fluids. Analytical Biochemistry. 1979, 92, 255-264.
21. Motomizu, S.; Toei, K.; Kuwaki, T.; Oshima, M. Gas-Diffusion Unit with Tubular Microporous Poly (tetrafluoroethy1ene) Membrane for Flow-Injection Determination of Carbon Dioxide. Analytical Chemistry. 1987, 59, 2930-32.
22. Linares, P.; Castro, M.D.; Luque de.; Valcarcel, M. Simultaneous determination of carbon dioxide and sulphur dioxide in wine by gas-diffusion/flow-injection analysis. Analytica Chimica Acta.
1989, 225, 443-448.
23. Bruckenstein, S.; Symanski, S. Continuous conductimetric sensor for carbon dioxide. Analytical Chemistry. 1986, 58, 1766-1770.
24. Calegario, F.F.; Cosso, R.G.; Almeida, F.V.; Vercesi, A.E.; Jardim, W.F. Determination of the respiration rate of tomato fruit using flow analysis. Postharvest Biology and Technology. 2001, 22, 249-256.
25. Almeida, F.V.; Guimaraes, J.R.; Jardim, W.F. Measuring the CO2 flux at the air/water interface in lakes using flow injection analysis. Journal of Environmental Monitoring. 2001, 3, 317-321.
26. Liu, S.; Tubino, M. Dual-phase gas- permeation flow-injection thermometric analysis for the determination of carbon dioxide. Talanta. 1998, 47, 711-717.
27. Su, X.-L.; Tan, H.-W.; Li, W.-F.; Wei, W.-Z.; Yao, S.-Z. Comparison of a Piezoelectric
Impedance Sensor-Based Flow-Injection System and a N, N, N?, N?-Tetrakis-2-hydroxylethyl
Ethylenediamine-Coated Quartz Crystal Microbalance for Determination of CO2 in Wine and Beer. Analytical Sciences. 1998, 14, 553
28. Yao, S.-Z.; Su, X.-L. Gas diffusion flow injection analysis with bulk acoustic wave detection and the applications for
determining nitrogen, carbon, or sulfite species in varieties of complex matrixes. Journal of AOAC International.
1999, 82, 1479-1487.
29. Wong, J. Y. NDIR Gas Sensor. 1995, US Patent No. 5,444,249, Aug. 22 (1995).
30. Sashida, T.; Saitou, T.; Egawa, M. Development of a carbon dioxide concentration meter using a solid
electrolyte sensor. 2002, SICE, Aug 5-7, 2002, Osaka
31. Yi, S.H.; Park, Y.W.; Han, S.O.; Min, N.; Kim, E.S.; Ahn, T.W. Novel NDIR CO2 sensor for indoor Air quality monitoring. The 13th International Conference on Solid-State Sensors, Actuators and Microsystems. 2005, Seoul, Korea, June 5-9, 2005.
32. Lang, T.; Wiemhöfer, H.-D.; Göpel, W. Carbonate Based CO2 Sensors with High Performance. Sensors and Actuators B. 1996, 34, 383-387.
33. Stuart, B.H. Infrared Spectroscopy: Fundamentals and Applications (Analytical Techniques in the
Sciences (AnTs). John Wiley and Sons. 2004
34. Miller, L. J. Principles of Infrared Technology: A Practical Guide to the State of the Art. Springer. 2001
35. Werle, P.W; Mazzinghi, P.; Amato, F.D.; Rosa, De M; Maurer, K; Slemr, F. Signal processing and calibration procedures for in situ diode-laser absorption
spectroscopy. Spectrochimica Acta
Part A. 2004, 60, 1685-1705
36. Norback, D.; Ancker, K.; Johanson, G. Field Evaluation of CO2 Detector Tubes for Measuring Outdoor Air Supply Rate in the Indoor Environment. Indoor Air. 1992, 2, 58-64.
