COVID Sonrası Ofis Binalarının Tasarımı
Yazan: Kelly Faloon/HPAC Magazine
Çeviren: Meriç Noyan Karataş
Fulton East kulesi, ABD’nin COVID-19 önlemlerine uyum sağlamış, zenginleştirilmiş hava filtrasyonu ile tasarlanmış, mesafeli ofislere ve çoklu dokunmasız özelliklere sahip ilk binası oldu.
Bu oldukça tuhaf yılın sonuna yaklaştıkça COVID-19 vakaları tüm dünyada artmaya devam ediyor. Her ne kadar bazı ülkelerde bazı şirketler çalışanlarının yaz boyunca ofislere girişlerine onay vermiş olsa da, kışın yaklaşması ve azalan sıcaklıklar ile kapalı alanda geçirilecek sürenin artacak olması çalışan güvenliği konusunda kaygı yaratıyor.
Chicago Tribune, Temmuz ayında yayınladığı bir makalede, “İşverenlerin ve bina sahiplerinin ofis kulelerine ve diğer ticari binalara daha fazla çalışanın gelişine hazırlanırlarken iklimlendirme ve ısıtma sistemleri yoluyla virüsün potansiyel yayılımı en son odaklandıkları konu olmaktadır” demektedir. “Koronavirüs üzerine yapılan araştırmalar gelişmeye devam ederken, Kamusal Sağlık Kuruluşları tarafından virüsün hava yoluyla bulaşmasının yakın kişisel temas ile karşılaştırıldığında ne kadar büyük bir tehdit olduğu konusunda bir konsensusa varamamıştır”. Makale, “bazı bina sahipleri önlem olarak daha temiz hava sağlamak için büyük yatırımlar yapmaktadır” diye de ekliyor.
Tasarım, açık hava toplantıları ve diğer ofis toplantıları için yeşil bir terasa sahipken, her katta da dış hava konferans alanı bulunmaktadır.
2020 yılının başlarında, pandemi ABD’yi vurduğunda birçok bina inşa halindeydi. Ülkenin “elzem çalışanlar” kriterine göre, Mart ayında “evde kal” direktifleri uygulandığından bazı projeler durdurulurken bazıları devam etti.
Chicago Fulton East’te inşaatlar durdurulmazken, proje ortasında planlar değiştirilerek binayı çalışanlar için daha güvenli hale getirmek adına COVID-19 sonrası önlemlerin entegrasyonu için çalışmalar yapıldı.
BMS, VAV’lar ve VRF’ler
Chicago’nun ilk COVID-19 sonrası işyeri olarak bilinen, 12 katlı, 90.000 ft2’lik Fulton East ofis ve perakende satış binası şehrin en gözde mekânlarından biri olan Fulton Market District’te bulunmaktadır. İlk katta 5.000 ft2’lik perakende satış ofisi, 3 katı kapalı otoparkı ve 8 katı da ofis alanı bulunan binanın çatısında 8.000 ft2’lik açık alana sahip teras bulunmaktadır.
SARS-CoV-2 koronavirüsünden daha kimsenin haberi yok iken, mimarlar ve mühendisler Fulton East’i LEED sertifikasyonunu almak için en gelişmiş HVAC teknolojisi ile tasarlamışlardır. AMS Woodridge Mekanik Sistemleri, IL, HVAC sistemini tasarlayan ve kurulumunu yapan alt yüklenicidir. Şirketin Kritik Görev Grubu’nun Başkan Yardımcısı olan Tim Riordan, Fulton East HVAC tasarımına takımı ile beraber 2019 başlarında, inşaasına da 2019 yazında başladığını söylüyor.
“Kiracıların bulunduğu katların hepsi iki doğalgaz kullanan 35.000 ft3/dk’lık roof-top ünite ile beslenmekte, ve bu üniteler kiracılar tarafından eklenen değişken hava debili ünitelere (VAV) hava sağlamaktadır.” diye açıklıyor Riordan. “Tüm bu üniteler Bina Yönetim Sistemine (BMS) bağlı olup, her bir katta bağlantıları mevcuttur. Bu sayede binaya kiracı taşındığında BMS’e bağlanabilecekti.”
VAV’ların mahaller boş olduğu zamanlarda enerji verimliliğini artırmak için, sistemi daha düşük değerlerde çalıştıran bir ayar bulunmaktadır diye ekliyor. Eğer ofislerde mesai saatleri dışında çalışanlar var ise, sistem BMS kullanılarak “dolu mod”a getirilebiliyor. Rooftop Ünitelerinde (RTU) MERV-14 hava filtreleri takılı iken aynı zamanda hava akış ölçüm cihazları sisteme ne kadar dış hava girişi olduğu takip edilmektedir diye ekliyor. “Genellikle, yönetmelik %10 civarında dış havanın RTU’lerinden alınmasını gerektirse de, hava debisi ölçüm ve BMS sistemi ile içeriye alınan dış havanın miktarını istedikleri zaman ayarlayabilirler” diyor Riordan.
Her bir asansörde ayak ile basılan tuşlara ek olarak, her bir katta da aynı şekilde ayak ile aktive olan yukarı ve aşağı butonları bulunmaktadır.
AMS ekibi için istenilen miktarda dış ortam havasının sağlanması zorlu bir görevdi çünkü ikinci kat dışında ahşap panelleri olan kapalı otoparkın birinci katıydı.
“İçeriye dış ortam havası almak için bu panelleri delip üzerine kötü görünümlü havalandırma panjurları koymak istemedik” diye açıklıyor. “Bu yüzden beton döşeme içinden girdik. Bina içerisine girmeden önceki çıkıntıda, ahşap panellerden bir tanesini delerek dış havayı içeriye aldık. Fakat bu bölüm binanın dış görünüşü etkilemedi.”
Lobiye kurulan termal kameralar sayesinde binada çalışanların ve ziyaretçilerin ateş ölçümü yapılabiliyor.
Lobi alanı ve en üst kattaki tuvaletlerde bağımsız değişken debili soğutucu akışkan sistemi vardır. “Mahaldekiler, haftasonları VRF sistemini kullanarak çatı katında çalışabilirler ve ana HVAC sistemini “boş mod”a getirerek enerji tasarrufu yapabilirler” diyor Riordan.
Ek olarak 13. Katta 2 milyon BTU/sa’lik iki adet yoğuşma kazanı tüm katlarda bulunan enerji verimli VAV sistemlerine sıcak su beslemesi yapmaktadır.
Her bir katta ses/görüntü sistem odaları bulunmakta ve bu odalar bağımsız sistemlerle koşullandırılmaktadır. “Her katta bulunan bu odaların belirli bir sıcaklıkta tutulması için (yıl boyu 72°F) iki ton soğutma yükü vardır.” diye açıklıyor Riordan. “Bu odalar dolu veya boş mod’dan etkilenmemektedir.”
AMS takımının karşılaştığı en büyük zorluk lobideydi çünkü geliştiriciler tavanın estetik amaçlarla yüksek olmasını istiyorlardı. “Tavanın üzerine bir klima santrali koymamız gerekliydi. Tavanı olabildiğince yüksek tutabilmek için otoparkın ikinci katına lobiyi besleyen bir Rooftop ünitesi koyduk.” diye açıklıyor Riordan. “Bu konumunda, servis ve bakım faliyetleri için oldukça erişilebilir oldu.”
Ofis Dönüşümü
Ağustos 2020 sayılı Chicago Magazine makalesinde “Yerel mimarlar ve tasarımcılar pandeminin ofisleri öldürmediğini ama dönüştürmeye başladığını söylüyor” diye belirtilmişti. “Daha çok güneş alan ama daha küçük binalara, dokunmasız teknolojiye, sosyal mesafeli ofis masalarına, geliştirilmiş iklimlendirme sistemlerine ve çok ama çok fazla açık hava mahallerine hazır olun.”
Fulton East geliştiricileri Parkside Realty Mart ayında binayı yeni jenerasyon ofis yapısına dönüştürmek için bir fırsat gördüler.
“İnşası devam eden bir butik ofis binası olan Fulton East’in tasarımını COVID-19’a cevaben gerçek zamanlı olarak değiştirme fırsatını bulduk. Bu fırsat bize işverenlerin çalışanlarının ofis deneyimi için artan kaygılarının önüne nasıl geçeceklerini gösterme ve hijyenin, sağlığın ve güvenliğin bütünsel olarak ele alındığı bir ortam yaratma şansını da sundu” diyor, Chicago bazlı Parkside Realty başkan ve CEO’su Bob Wislow.
Sloan Tecglaze, ticari binaların tuvaletlerindeki zorlu koşullara dayanacak şekilde tasarlanmıştır.
Bina, 10.605 ft2’lik yüksek verimlilikli zemin plakalarına sahip olup, esnek ve isteğe göre planlama seçeneklerini mümkün kılan ve 500 kişinin güvenli ve sosyal mesafeye uygun olarak konaklayabileceği şekilde tasarlanmıştır. Tek kişilik kullanıma uygun paylaşımsız ve kişiye özel tuvaletleri, 9ft x 27 ft coridorları ve her bir katta kişiye özel balkonları bulunmaktadır.
“Daha küçük zemin plakaları ft2’ye düşen doğal güneş ışığı oranını artırılmış ve çalışanların faydasına sunulmuştur.” diyor mimar Lamar Johnson, FAIA. Binanın cephesi zeminden tavana düşük yayma oranlı sürekli camdan (düşük seviyede radyan termal enerji) oluşmakta ve 12 ft’lik zeminden zemine kirişler içeriye mümkün olan en yüksek seviyede ışık ve havayı alarak çalışanların daha sağlıklı bir ortamda çalışabilmesine imkan vermektedir.
Katlar birbirlerine doğal ışığı kolaylıkla alabilen ve güvenli bir dahili bağlantılı merdiven sistemi ile bağlanmakta, bu merdivenler elektrikli zemin ısıtıcıları ile ısıtılmaktadır (batı merdivenlerinde soğutma).
Fulton East Kulesi’nin her bir katında çapraz kontaminasyon riskini azaltmak için airPHX (air-fix) soğuk plazma hava filtrasyon üniteleri bulunmaktadır.
HVAC bakış açısı ile bakıldığında, orjinal tasarıma yapılan en belirgin adaptasyon, her bir kata konulan airPHX soğuk plazma hava filtreleme üniteleridir. Şirket bu ünitelerin teknolojilerinin patojenleri okside eden reaktif oksijen türlerini üretip dağıttığını ve “havadaki ve ortam havası ile temasta olan tüm yüzeylerdeki patojenleri sürekli olarak yok ettiğini” söylemektedir.
AirPHX üreticisi, ünitelerin ayrıca “koronavirüs (-229E) gibi hücre seviyesindeki patojenleri, nörovirüsleri, stafilokokları, influenza, küf, rinovirüsleri, MRSA ve meydana getirdikleri kokuları da yok ettiğini eklemektedir. Bu üniteler hastanelerde, diş kliniklerinde, kolejlerin atletizm tesislerinde ve bağımsız ve sahada yapılan testlerin havada ve yüzeylerde bulunan virüslerin, bakterilerin ve küfün %90-%99 oranında azalma gösterdiğini kanıtladığı ticari tesislerde kullanılmaktadır.
Fulton East geliştiricileri tüm bina içerisindeki çapraz kontaminasyon riskini azaltmak için bu soğuk plazma teknolojisine güvenmektedirler ve potansiyel bina sahiplerine ve onların çalışanlarına daha temiz hava ve çalışma yüzeyleri sunmaktadırlar.
